یهود شناسی

سلسله مقالات «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی» گامی است در راستای آشنایی با کتاب مقدس یهود. نویسنده این مقالات آقای «عبدالرحیم سلیمانی اردستانی» است.

در سال 1940 ویلیام جویس که در تبعید خودخواسته در آلمان زندگی می‌کرد، کتاب خود به‌عنوان «دوره افول در انگلستان» را منتشر کرد. او در این کتاب به صفات یهودیان اشاره می‌كند.

کتوویم شامل 13 کتاب مزامیر داوود، امثال سلیمان، ایوب، غزل غزل‌های سلیمان، روت، مراثی ارمیا، استَر، جامعه‌ی سلیمان، دانیال، عزرا، نَحَمیا و کتاب‌های اول و دوم تواریخ ایام می‌شود.

مطابق نسخه عبری و سنت یهودی، عهد قدیم به سه بخش تورات، انبیا و نوشته‌ها تقسیم می‌شود. بخش انبیا خود شامل دو بخش انبیای متقدم و انبیای متأخر می‌گردد. این مقاله به کتاب‌های انبیای متأخر می‌پردازد.

نظریه‌ی قابل توجه درباره‌ی کتاب‌های تورات و انبیای متقدم این است که همه‌ی آنها در واقع کتابی تاریخی است که نویسنده‌ای واحد گردآوری کرده است.

موضوع کتاب‌های انبیای متقدم تاریخ است و در تقسیم مسیحی جزو کتاب‌های تاریخی به حساب می‌آیند. شامل: کتاب‌های یوشع، داوران، دو کتاب سموئیل نبی و دو کتاب پادشاهان.

سخنان حضرت موسی (ع) و دیگر انبیا كه در لابه‌لای تواریخ توراتی نقل شده‌اند، محتوای تورات را در زمینه‌های اعتقادی، اخلاقی، فقهی و شعائر و مراسم دینی دربردارند.

محتوای تورات كه از پنج کتاب (پیدایش، خروج، لاویان، اعداد، تثنیه) تشکیل شده «پیدایی قوم عبرانی»، «عهد خدا با قوم عبرانی»، «سفر به سرزمین موعود» و «قوانین قوم عبرانی» است.

نخستین و مهم‌ترین بخش از مجموعه عهد قدیم کتاب تورات است. درباره نویسنده، چگونگی نگارش و تاریخ تورات بحث‌های بسیار زیادی مطرح شده است.

بحث از معنای لغوی واژه‌ی «تورات» و نیز سیر تحول کاربردهای تورات موضوع این مقاله است که در چند محور به آن می‌پردازیم.