معبد سلیمان و معماری ماسونی

تاریخچه فراماسونری (قسمت یازدهم) معبد سلیمان

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باوری که زمانی تمام ماسونرها داشتند این بود که ریشه‌های سازمان به زمان ساخت معبد سلیمان در بیت‌المقدس باز می‌گردد. آنها چنین گمان می‌کردند که وظیفه سازمان این است که این عمارت بسیار بزرگ معنوی را بازسازی نماید. تمامی لژها باید عمارت خود را بر محور شرقی غربی می‌ساختند، چرا که معبد سلیمان چنین بود. با این‌که ارتباطات میان فراماسونری و این معبد را نمی‌توان به روشنی و مستدلاً اثبات نمود، اما جایگاه آن در اساطیر سازمان همچنان باقی مانده و بسیاری از آداب و رسوم ماسونی مطابق آن برگزار می‌گردد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بدون تردید این معبد یک بنای باشکوه بوده است. بر اساس گفته‌های انجیل‌شناسان، حضرت سلیمان ساخت آن را در ۹۵۷ پیش از میلاد و در چهارمین سال حکومتش آغاز نمود و هفت سال به درازا کشید. این معبد با دیوارهای بلند سنگی و چوبی محاط شده و تالاری مناسب یک معبد در داخل آن قرار داشت. در اطراف تالار، اتاق‌ها در سه طبقه ساخته شده بودند. ورودی به طبقه پایین در بخش جنوبی معبد قرار داشت و پلکانی به طبقات دوم و سوم بالا رفته بود. دسترسی مستقیم از طرف اتاق‌ها به داخل معبد وجود نداشت. معبد خود شامل یک تالار ورودی بیرونی و یک رواق اصلی با یک ورودی ایوان مانند بود که دو ستون بزرگ بر دو سوی خود داشت.

نقشه معبد سلیمان / رواق درونی بسیار کوچک بود اما صحن بیرونی، ایوان‌ها و آذین‌بندی‌های پر نقش و نگار داشت که بر شکوه و جلال اسطوره‌ای معبد افزوده بود.

در مورد هدف از ساخت این دو ستون دو نظر متفاوت وجود دارد. نظر اول، دلیل ساخت دو ستون را به جهت زیبایی و دیگری به عنوان نگه‌دارنده سقف می‌داند. این تالار توسط یک صحن مرکزی و به عنوان مقدس‌ترین مکان از رواق اصلی جدا شده بود. نور وارد شده از پنجره‌هایی کوچک، رواق اصلی را روشن می‌کرد. دیوارها را روشن می‌کرد. دیوارها را پوششی از چوب سدر و زمین را چوپ سرو و همگی با روکش طلا پوشانده شده بود.

«مقدس‌ترین مکان» به شکل یک مکعب کامل طراحی شده و بدون پنجره بود. آنجا بود که تابوت عهد در کنار دیگر یادگارهای رهایی قوم بنی‌اسرائیل از اسارت مصریان و سفر بلندشان از صحرای سینا نگه‌داری می‌شد. تابوت عهد حاوی لوحی سنگی بود که در آن ده فرمانی که خداوند در کوه سینا به حضرت موسی علیه‌السلام داده بود، و یک «اُمِر مَن»، میزان مشخصی از نان مقدس و عصای هارون قرار داشت.

تصاویری متعلق به قرن هجدهم که باور عمومی نسبت به ظاهر معبد سلیمان را نشان می‌دهد. معبدی که ادعا می‌شود توسط بابلیان پس از گذشت ۴۰۰ سال از ساخت آن ویران شد.

افسانه‌، اسطوره و نماد

قرن‌ها پیش و روزگاری که فراماسونری به تازگی شکل گرفه بود، هر عضو این تشکیلات و ماسون باور عمیق بر این داشت که فرماسونری از معبد سلیمان ریشه گرفته و در همین معبد بوده است که شاه سلیمان، هیرام و هیرام ابیف سرپرستی و هدایت لژهای خود را بر عهده گرفته و درجات و سطوح نمادین را شکل داده‌اند!

اما اگر چه آن روزگاران گذشته و این تفکرات و اعتقادات در بین فرماسون‌های مدرن از بین رفته است، با این وجود، در دورانی که این فرضیه به عنوان یک واقعیت قطعی پذیرفته شده بود، ارتباط مذکور نقش تعیین‌کننده‌ای را در شکل‌گیری آداب و رسوم و باورهای ماسونی ایفا می‌کرد.

در نتیجه، تقریباً تمام نمادهای فراماسونری به نوعی ریشه از بیت‌الله سلیمان گرفته بودند. هر لژ خود را نمادی از این معبد می‌دانست. از نظر آنها هر «استاد مستطاب» نماینده‌ی خودِ سلیمان بود و هر فراماسون خود را جانشین سازندگان معبد فرض می‌کرد. افسانه‌ها و اسطوره‌هایی که فراماسونری را مرتبط با معبد مذکور می‌کنند، همگی نمادهایی قدرتمند و دیرینه بوده و در جذب اعضای جدید تأثیر فراوانی داشتند.

ماسونرهای امروزی با وجود عدم پذیرش قاطع باور پیشینیان خود مبنی بر ارتباط با معبد سلیمان، نمادهای به‌جا مانده از فراماسون‌های قدیمی را پذیرفته و از آنها در مراسم خود استفاده می‌کنند، معتقدند که سنگ بنای علم اخلاق و روشنگری نزد ایشان است!

خداوند ده فرمان را در صحرا به حضرت موسی، در زمانی که بنی‌اسرائیل منتظر بازگشت وی از کوه سینا بودند، می‌دهد. لوحی که این فرامین بر آن نوشته شده بود، در پنهانی‌ترین رواق معبد جای داده شده بود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

معبد و آداب و رسوم ماسونی

نامزد ورود به هر یک از سه درجه و سطح ماسونری، در خلال مراسم عضویت برای هر یک از این درجات، هر چه بیشتر و بیشتر در مورد این معبد و سازندگانش می‌آموخت. به عنوان مثال نامزد درمی‌یافت که سنگ‌کاران و سازندگان آن دو دسته بوده‌اند، کارآموزان و صنعتگران. و این که این دو دسته توسط سه استاد بزرگ، شاه سلیمان، هیرام و هیرام ابیف، معمار اصلی بارگاه سلیمان سرپرستی می‌شده‌اند. قتل هیرام ابیف توسط زیردستانش به نام‌های ژوبلا، ژوبلو و ژوبلوم یکی از نمادهای اصلی فرماسونری تلقی می‌گردد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ادامه دارد…

قسمت قبلی این مقاله

منبع: جرمی هاروود ، تاریخچه فراماسونری ، برگردان: علی شیعه علی ، تهران: انتشارات سبزان.

معبد سلیمان ، معبد سلیمان ، معبد سلیمان

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …