تاریخچه فراماسونری (قسمت دوم) شوالیههای صلیبی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از زمان ایجاد لژ بزرگ فراماسونری جدید در سال ۱۷۱۷، نظریات فراوانی پیرامون ریشههای تاریخی فراماسونری وجود داشته است. این نظریات گوناگون میباشند، اما یکی از کنجکاوی برانگیزترین آنها این است که قبل از هرجا و زمانی، فراماسونری در اسکاتلند و در اوایل قرن چهاردهم آغاز به کار کرده است و تشکیل خود را مدیون بازماندگان شوالیههای صلیبی میداند که پس از فروپاشی فرقهشان در فرانسه بدانجا گریخته بودند و در آنجا برای محافظت از خود در برابر کشف و نابودی کامل، به فعالیت مخفی روی آورده و عنوان فراماسون را بر خود نهادند و بدین ترتیب بقای خود را با تغییر نام و گذاشتن نامی جدید تضمین کردند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شوالیههای صلیبی یک فرقه نظامی و با گرایشات شدید مذهبی بود که در پایان اولین جنگ صلیبی (۱۰۹۹- ۱۰۹۵) به منظور محافظت از زائران مسیحی در سفرشان به سوی سرزمین مقدس تشکیل شد. در آغاز افرادی که به این فرقه میپیوستند عموماً از طبقات فرودست جوامع مسیحی بوده، زندگی بسیار محقرانهای داشته و اعتقادات و تعصبات مذهبی و گرایشات ضداسلامی، انگیزه اصلی آنها بود. جهان مسیحیت در آن سالها به شدت از رشد و گسترش جهان اسلام در هراس بود. این شوالیهها در سالهای بعد و به تناسب گسترش نفوذ و قدرت خود، برای اینکه بتوانند همچنان قدرت خود را افزایش دهند از جوّ موجود علیه مسلمانان استفاده کرده و اینگونه تبلیغ میکردند که:
اگر هر مردی با نیت خالص و نه به قصد رسیدن به پول یا شهرت، برای آزادسازی کلیسای خدا در اورشلیم راه افتد، سفر او به منزلهی بخشودگی تمامی گناهانش خواهد بود.
بدین ترتیب بتدریج زیارتها از حالت عادی خارج شده و شکل زیارت جهادی به خود گرفت و به ایدهای مذهبی یعنی «رستگاری از طریق قتل و غارت مسلمانان» تبدیل شد. بتدریج کسانی که انگیزههای غیرمذهبی داشته و صرفاً بدنبال کسب منافع اقتصادی و یا بدست آوردن زمینهای بیشتر بودند، وارد این کارزار شدند. در ابتدا که قرار بود این زیارتها، اعلاترین اهداف روحانی و مذهبی را داشته و ایمان و تقوای مسیحیان غرب را به اوج شکوفایی برساند به محلی برای کسب درآمد و اموال فراوان تبدیل شد. در آن سالها، در اثر تبلیغات متعصبین مسیحی، اگرچه جنگ علیه اسلام در بین اروپاییان سادهاندیش با اندیشهی جنگ مقدس به خوبی پیوند خورده بود، اما زمینههای سودجویی و مالاندوزی عامل تأثیرگذارتری در رشد و گسترش این جنگهای به ظاهر مقدس بود و برای عده کثیری مایه کسب قدرت و ثروت را فراهم میکرد.
مُهر شوالیههای معبد
سلحشوران صلیبی در شروع فعالیت، برای بقا و ادامه حیات گروه خودشان تنها به هدایای زائران چشم دوخته بودند. اما طی دو قرن و با شدتیافتن تفکر جنگ مقدس علیه مسلمانان و منافع سرشاری که با غارت سرزمینهای مسلمانان نصیبشان گردید، آنقدر ثروتمند و قدرتمند شدند که توان مقابله با هرکسی به جز پاپ در رم، پاپ اینوسان دوم (حاکم در ۴۳-۱۱۳۰) را داشتند. پاپ آنها را از پیروی و اطاعت از تمامی قدرتهای غیردینی آزاد ساخته بود.
تصویری قرن نوزدهمی از آرامگاه اعضای برجسته شوالیههای صلیبی
قدرتی که پاپ به شوالیههای صلیبی داده بود و همچنین ثروت فراوانی که آنها از طریق وام دادن به پادشاهان و سپس دریافت سودهای کلان انباشته بودند، موجب دردسر برای کلیسا و فرمانروایان اروپایی شده و در نهایت موجب سقوط نهایی و اضمحلال فرقه شوالیههای صلیبی گردید. در سال ۱۳۰۷ درحالی که آنها از پشتیبانی کامل پاپ کلمنت پنجم بهره میبردند، پادشاه فرانسه یعنی فیلیپ چهارم دستور بازداشت تمامی شوالیههای شناخته شده صلیبی را به جرم ارتداد صادر کرد.
بهانه فیلیپ برای صدور این حکم، جلسات پنهانی و تشریفات خاص این فرقه بود، ولی در واقع بیشتر از همه، ترس از قدرت بلامنازع و گسترش نفوذ آنها و به خطر افتادن پایههای سلطنت دلیل اصل بود. هفت سال بعد، این فرقه کاملاً از هم پاشیده و ژاک دموله آخرین رهبر بزرگ آن در آتش سوزانده شد. بازماندگان پراکنده شده و ظاهراً قدرتشان برای همیشه از بین رفت.
از تاریخ تا نظریه
تاریخ، چهها که در خود ندارد. آنچه در زمینه نقش شوالیههای صلیبی در تشکیل هستههای اولیه فراماسونری گفته شد، نظریهای اثبات نشده است. در مقابل، عوامل و دلایل زیادی وجود دارد که دال بر نقش اندک شوالیههای صلیبی در تشکیل این فرقه میباشد.
کلیسای راسلین در اسکاتلند که گمان بر آن است که از روی معبد هیرودیس ساخته شده و شوالیههای معبد در ساخت آن دست داشتهاند.
هرچند که کاملاً اثبات شده، فرماسونری قطعاً در اسکاتلند و در قرون وسطی تشکیل شده است، اما دلیلی قطعی بر ادعای تشکیل این سازمان منحصراً از سوی شوالیهها وجود ندارد. چون زمانی که در اسکاتلند تنها چند گروه فراماسون وجود داشت، در سایر نقاط اروپا هم لژهای بسیار زیادی فعالیت میکردند. پس منطقی است که بیان کنیم شکلگیری اولیه فراماسونری در مناطق مختلفی از اروپا بوده است. اما باز خلاف این نظریه شواهد دیگری وجود دارد که بر ارتباط لژهای اسکاتلند با سلحشوران صلیبی دلالت دارد. مانند ارتباط شوالیههای صلیبی با ساخت کلیسای راسلین در چند مایلی جنوبی ادیبنبورو. این کلیسای کوچک با کمک سر ویلیام سنتکلر و در سال ۱۴۴۰ با وسایلی که توسط شوالیههای صلیبی در سال ۱۱۲۶ به اسکاتلند آورده شده بود، ساخته شد.
عدهای میگویند که این کلیسا توسط شوالیههای صلیبی و به عنوان نسخه دوم معبد هیرودیس در بیتالمقدس ساخته شده است. معبد هیرودیس در دوران حاکمیت مسیحیان بر سرزمین مقدس، از طریق حفاری کشف شده بود، حتی مهمتر از این تطابق ظاهری، کلیسای مذکور حکاکیهای منحصر به فردی در خود دارد که برخی از پژوهشگران یقین دارند، مراحل ورود و عضویت یک ماسون به سازمان را نشان میدهد. در مرکز این حکاکیها تصویر شخصی با شنل شوالیههای صلیبی بر دوش دیده میشود.
ستون شاگرد در کلیسای راسلین که احتمالاً اثر شاگرد رهبر بزرگ ماسونها میباشد که شاگردانش او را بر اثر حسادت پس از ساخت همین ستون به قتل رساندند!
متأسفانه آنچه در این بحثها کمتر بدان اشاره میشود، دلایل متقن و بدون شک و شبهه تاریخی است. اگر چه بنیانگذاری اولیه این فرقه در اسکاتلند توسط بسیاری از پژوهشگران رد شده است، اما این موضوع که شوالیههای فراری در جمع سنگتراشان و سنگگاران اسکاتلندی پذیرفته شده باشند امری تأیید شده است.
ارتباط با راسلین حکاکیهای منحصر به فرد در کلیسای راسلین، این کلیسا را در نظریه پیدایش فراماسونری در اسکاتلند دارای اهمیت کرده است. یکی از این حکاکیها رهبر ماسونر کلیسا را به تصویر کشیده است؛ شخصی که بسیار شبیه به قاتلان «هیرام آبیف» معمار معبد سلیمان میباشد که گفته شده است به خاطر جنون حاصل از حسادت به خاطر ساخت ستون مشهور «شاگرد» توسط شاگردانش به قتل رسید. این ستون نمادی از «درخت دانایی اسکاندیناوی» است، که معادل مسیحی «درخت حیات» میباشد. |
ادامه دارد…
قسمت قبلی این مقاله ؛ قسمت بعدی این مقاله
منبع: جرمی هاروود ، تاریخچه فراماسونری ، برگردان: علی شیعه علی ، تهران: انتشارات سبزان.
….
تنها با یک کلیک به کانال تلگرام اندیشکده مطالعات یهود بپیوندیم: