فراماسونری، اسطوره‌ها و آئین‌ها

تاریخچه فراماسونری (قسمت سوم) اسطوره ستون‌ها

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برای فراماسون‌ها، اسطوره‌ها و افسانه‌هایی که فاقد ریشه‌های تاریخی و دقیق باشند از اهمیت زیادی برخوردارند، چون با تلفیق این افسانه‌ها و اسطوره‌ها در قالب آئین‌ها، آداب و رسوم و اسرار پنهان و پر رمز و رازشان، هر چه بیشتر و بهتر می‌توانند به تشکیلات خودشان جنبه‌های اسرار‌آمیز و سرّی بدهند. معبد سلیمان از این جهت به عنوان یک سمبل و نماد انتخاب گردیده، چون برای ماسون‌ها تلفیقی از یک بنای مذهبی و معماری باشکوه می‌باشد. آنها همین دیدگاه را نسبت به مصر باستان نیز ارائه می‌دهند. شباهت‌های یکسانی میان اسطوره «هیرام ابیف» که عنصر بسیار مهم دیگری در آداب ماسونی می‌باشد و اسطوره بسیاری قدیمی‌تر «ایزیس و ازیریس» مصریان، در برداشت‌های ماسون‌ها به چشم می‌خورد. آنها از اسطوره‌های یونانی نیز در آداب و رسوم خود بهره فراوان برده‌اند و اصلاً شگفت‌آور نیست که نقش خاص و مهمی نیز برای ریاضیات و به‌ویژه هندسه در پیش‌زمینه‌های تفکرات و آیین‌های فراماسونری وجود داشته باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اسطوره ستون‌ها

ستون‌ها نقش آشکاری در مراسم ماسونی دارند که مهم‌ترین آنها دو ستون به نام‌های «بوعز» و «یاكین» می‌باشد. بر اساس اسطوره‌های ماسونی، این دو ستون در ورودی معبد سلیمان بنا شده بودند. بوعز در سمت چپ ایوان و یاكین در سمت راست. چنین ادعا شده است که هدف از ساخت این دو ستون، به نوعی مشروعیت الهی بخشیدن به سلسله پادشاهی سازندگان آن بوده است. در عبری، یاكین به معنای «ساخته شده برای خداوند» و بوعز ترکیبی از دو کلمه «بو» به معنای «مال او» و «آز» به معنای «قدرت» بود. از نظر آنها این دو ستون در کنار یکدیگر نشانه شهادتی بر قدرت و توان خداوند بود.

نقاشی قرن هجدهمی از یک استاد ماسون فرانسوی

جنس این دو ستون از برنز و میان تهی و حدود سه متر ارتفاع داشتند. نظریه‌ای وجود دارد که بیان می‌کند این دو ستون بدان خاطر میان تهی ساخته شده بودند تا برخی اسرار را در خود پنهان دارند. این ستون‌ها با سرستون‌هایی به شکل کاسه و هر یک به عمق دو متر تزئین شده‌اند.

دو ردیف تزیینات به شکل انار در حاشیه و سوسن‌هایی بر گرد آن، کاسه‌ها را در بر گرفته بود. فراماسونری برای هرکدام از این تزیینات معنا و تفسیر خاص خود را ارائه کرده است. از نظر آنها انار نماد فراوانی و سوسن سفید نیز ضرورت فروتنی و درستکاری را بیان می‌دارد. اهمیت بوعز در آداب و آئین‌های مربوط به ورود به سطح اول سازمان بیان شده است و از اهمیت یاكین نیز در گذر از سطح اول به دوم سخن گفته می‌شود.

فرامین کهن

دست‌نوشته و دیگر اسنادی که جمعاً به عنوان «فرامین کهن» شناخته می‌شود نیز بخش مهمی از اعتقادات اسطوره‌ای فراماسونری را تشکیل می‌دهد. ماسون‌ها مفاد این اسناد را به عنوان قانون اساسی و آئین‌نامه فراماسونری می‌شناسند.

فرامین کهن همگی ریشه در انگلستان دارند. قدیمی‌ترین آنها دست نوشته «رجیوس» و همچنین دست نوشته «کوک» به ترتیب متعلق به حدود سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۴۲۰ می‌باشند. احتمالاً دست‌نوشته کوک معتبرتر است، چرا که شواهد درونی آن حاکی از آن است که یک ماسون معتقد آن را نگاشته است.

دست‌نوشته رجیوس مربوط به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده به همراه دیگر اسناد ابتدایی، آنچه ماسون‌ها «فرامین کهن» می‌خوانند را تشكیل می‌دهند.

مجموعه اسناد مکتوبی به دست آمده است که از اواخر قرن شانزدهم تا اوایل قرن هجدهم و با دست نوشته رییس لژ بزرگ و شماره یک نگاشته شده و شروع نوشته‌ها از دسامبر ۱۵۸۳ می‌باشد. بعضی از مورخین اعتبار این اسناد را زیر سؤال برده و آنها را بیشتر حاصل نوعی کنجکاوی عتیقه‌شناسانه می‌پندارند.

دست‌نوشته‌های «رجیوس» به صورت نظم و شعر است و بعضی دیگر از اسناد به صورت نثر هستند. برخلاف تفاوت در نوع نگارش، اما همه این اسناد معمولاً با یک دعای افتتاح آغاز و با تاریخ جزء به جزئی از فراماسونری دنبال می‌شوند، رجیوس در دست‌نوشته‌های خود، تاریخ و شکل‌گیری فراماسونری را به پیش از توفان نوح مربوط می‌کند و سپس رشد و گسترش آن طی دوران‌های گوناگون و تشکیلش در انگلستان در دوران «ساکسون»ها را بیان می‌دارد. سپس با ذکر قوانین و دستوراتی خطاب به رهبران، استادکاران و کارآموزان ماسون ادامه می‌یابد.

دست‌نوشته کوک مربوط به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده به همراه دیگر اسناد ابتدایی، آنچه ماسون‌ها «فرامین کهن» می‌خوانند را تشكیل می‌دهند.

در این سند کلیه امور معنوی و هنرهای عملی، تشریفات و نحوه برگزاری گردهم‌آیی‌های بزرگ، شیوه دادرسی و برگزاری محاکمات و مجازات مجرمین و همچنین شیوه پذیرش و ورود «مردان جدید که هیچ‌گاه پیش از این مورد اتهام قرار نگرفته‌اند» به سازمان و از جمله سوگند وفاداری را در خود دارد.

این که چه طور، از چه زمانی، چرا و از کجا فراماسونری ریشه گرفته است، اسطوره‌هایی ساخته شده و افسانه‌هایی گفته شده است. بر اساس بعضی از این افسانه‌ها، می‌توان پیدایش آن را در عصر خنوخ، هفتمین بنیان‌گذار عهد عتیق و جد بزرگ نوح نبی دانست. گفته شده است که وی پیشه‌ای را بنیان نهاد و ارتقا داد که حقایق جاوید فراماسونری که از نمادها، نشانه‌ها، افسانه‌ها و رازها تشکیل می‌شوند، بر مبنای آن است.

ادامه دارد…

قسمت قبلی این مقاله ؛ قسمت بعدی این مقاله

منبع: جرمی هاروود ، تاریخچه فراماسونری ، برگردان: علی شیعه علی ، تهران: انتشارات سبزان.

اسطوره ستون‌ها ، اسطوره ستون‌ها ، اسطوره ستون‌ها ، اسطوره ستون‌ها

تنها با یک کلیک به کانال تلگرام اندیشکده مطالعات یهود بپیوندیم: