فراماسونری و عصر روشنگری

تاریخچه فراماسونری (قسمت هشتم) عصر روشنگری

در قرن هجدهم تغییرات بزرگ دیگری در فراماسونری رخ داد. چهار لژ در سال ۱۷۲۱ با هم متحد شدند و لژ بزرگ برتر را در لندن تشکیل دادند. در سال ۱۷۳۱ لژ بزرگ پنسیلوانیا به عنوان اولین لژ بزرگ در سرزمینی که بعدها ایالات متحده خوانده شد به وجود آمده و آئین‌نامه اساسی خود را تدوین کرد و در انتهای همان دهه، لژهایی در بلژیک، روسیه، ایتالیا، آلمان و سوییس آغاز به کار کردند. پنج لژ نیز در سال ۲۴۷۱ در پاریس به وجود آمد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فراماسونری برای گسترش خود از سه اصل، شامل عقل‌گرایی، خداباوری و نیک خواهی که از مهم‌ترین ویژگی‌های اعتقادات و آرمان‌های عصر روشنگری بود و به سرعت تبدیل به اعتقادی غالب در اعتقادات عمومی در آن دوران می‌شد، در ظاهر حمایت می‌کرد. البته آنچه در مورد ماسونری متفاوت بود شیوه‌های اجرا و پیاده‌سازی این آرمان‌ها بود.

بر اساس آنچه در اثر مایکل بیگنت و ریچارد لِی یعنی «معبد و لژ» در اوایل دهه ۱۷۳۰ آمده است، فراماسونری در انگلستان به سرعت به عنوان یک نمونه‌ی کامل از یک مؤسسه اجتماعی و فرهنگی مطرح شد. این سازمان روح اعتدال، بردباری و انعطاف‌پذیری را تبلیغ و اغلب دست در دست کلیسای آن زمان فعالیت می‌کرد. بسیاری از کشیشان خود تبدیل به فراماسونر شدند.

موتزارت موسیقی‌دان مشهور (نشسته در سمت چپ) در مراسم پذیرش عضو جدید در لژ وین

با این حال شکاف عمیقی در میان فراماسون‌ها در سال ۱۷۵۱ ایجاد شد و این زمانی بود که ماسون‌های متعصب و گذشته‌گرا، از نواندیشان لژ بزرگ فاصله گرفتند. دسته نخست را از آن رو چنین می‌نامند که باور بسیار عمیق‌تری نسبت به آداب سنتی ماسونی مانند کلمات عبور و لباس‌های ویژه داشتند. در حالی که اعضای نواندیش و جدید، بیشتر در پی رسیدن به اهداف خاص خود بودند. شکاف بین دیرینه‌اندیشان و نواندیشان تا سال ۱۸۳۱ که لژ بزرگ متحد انگلستان تشکیل شد پابرجا ماند.

از سوی دیگر در اروپای کاتولیک، با توجه به سخت‌گیری‌ها و قوانین مذهبی سختی که کلیسا بر مردم حاکم کرده بود، فراماسونری به سرعت به عنوان یک فرقه ستیزه‌جوی مخالف کلیسا، ضد حکومت و در نهایت دارای اندیشه‌های انقلابی شناخته شد. به عنوان مثال، در فرانسه فراماسون‌های برجسته مانند مارکی لافایت ، ژرژ دانتون و امانوئل ژوزف سیس رهبران اصلی جنبشی بودند که به انقلاب سال ۱۷۸۹ و خروج از سلطه «بوربون»‌ها منجر شد. این رهبران بر این باور بودند که دقیقاً مطابق آرمان‌های ماسونی عمل می‌کنند.

انقلاب آمریکا

احتمالاً اولین ماسونر آمریکایی جاناتان بلچر فرماندار ماساچوست بوده است که در سال ۱۷۰۳ به این سازمان پیوست و در نتیجه این انجمن خیلی زود قدرتمند و تأثیرگذار گردید. فراماسون‌ها نقش مهمی را در اتفاقات منجر به اعلام استقلال و نزاع بعدی برای آزادسازی آمریکاییان از سلطه بریتانیا بر عهده داشتند. به عنوان مثال ویلیام براملی در اثر خود بنام «خدایان بهشت» ادعا می‌کند که یک لژ ماسونی به نام لژ سنت اندرو در بوستون پیشنهاد دهنده اصلی «مهمانی چای بوستون» در سال ۱۷۷۳ بود. مهمانی چای بوستون که امروزه به جنبش تی پارتی معروف است، یک اعتراض علنی توسط برخی از مستعمرات سیزده‌گانه علیه قوانین جرج سوم پادشاه بریتانیای کبیر بود.

به دریا ریختن چای انگلیس‌ها توسط آمریکاییان / جنبش چای بوستون

در آن سال‌ها پادشاهی بریتانیای کبیر تقریباً بر روی همه چیز از جمله چای، مالیات سنگینی بسته بود. بازرگانانی که مخالف پرداخت این مالیات بودند، برای نشان دادن اعتراض خود چای‌ها را به آب ریختند. استدلال آنها این بود که وقتی ما نماینده‌ای در دولت محلی نداریم مالیات هم نمی‌پردازیم.

علاوه بر نقش جنبش تی‌پارتی، مایکل بیجنت در «میراث پلید» بیان می‌دارد بیشتر مردانی که در ساختن ایالات متحده آمریکا نقش داشتند «فرماسون‌های وفادار بودند» و «ملت جدید، به‌عنوان یک ساختار سیاسی طبقه‌بندی شده و مطابق آرمان‌های مورد نظر ماسون‌ها شناخته می‌شد».

جرج واشنگتن در حال گذاشتن سنگ بنای کاخ سفید
جرج واشنگتن بنیان‌گذار ایالات متحده در بیشتر دوران عمر خود یک ماسونر فعال بود.

آنچه به عنوان یک واقعیت پذیرفته شده، این است که دو نفر از پنج نفری که از سوی کنگره تعیین شدند تا اعلامیه استقلال را تنظیم کنند، و همین‌طور ۱۹ امضا کننده‌ی اعلامیه، ماسونر بودند. برخی از ایشان از این قرارند: جرج واشنگتن ، بنجامین فرانکلین و جان هنکاک به عنوان رئیس کنکره. فرانکلین رهبر بزرگ لژ ایالتی فیلادلفیا بود و از لژهای انگلستان، اسکاتلند و فرانسه به طور مداوم بازدید می‌کرد. او ناشر آمریکایی کتاب «قواعد اساسی فراماسونری» بود که در دهه ۱۷۲۰ تدوین گردید.

ادامه دارد…

قسمت قبلی این مقاله ؛ قسمت بعدی این مقاله

منبع: جرمی هاروود ، تاریخچه فراماسونری ، برگردان: علی شیعه علی ، تهران: انتشارات سبزان.

عصر روشنگری ، عصر روشنگری ، عصر روشنگری ، عصر روشنگری

تنها با یک کلیک به کانال تلگرام اندیشکده مطالعات یهود بپیوندیم: