یهودیان و غارت ماوراء بحار در آمریکا (۲)

برای شناخت جایگاه یهودیان در تاریخ آمریکای شمالی، پیشینه و عرصه‌های تکاپوی برخی خاندان‌های الیگارشی یهودی مستقر در این منطقه را بررسی می‌کنیم. باید بیفزاییم که منظور ارائه چند نمونه معرّف است و تمامی ماجرا به این محدود نیست.

خاندان فرانکز

خاندان فرانکز از اعضای مهم الیگارشی یهودی مستقر در انگلیس و ایالات متحده آمریکاست.
بنجامین فرانکز (۱) (۱۶۵۰-۱۷۱۶) پسر یک یهودی ساکن باواریای آلمان بود که به لندن مهاجرت کرد. در دهه ۱۶۹۰، بنجامین به جزایر هند غربی، نیویورک و بمبئی رفت و سپس به لندن بازگشت. آبراهام فرانکز (۲) (متوفی حوالی سال ۱۷۰۸) از سال ۱۶۹۷ از صرافان رسمی بازار بورس لندن بود و پسر او آرون فرانکز (۳) (متوفی ۱۷۷۷) از تجار بزرگ جواهرات در لندن. برادر او، یاکوب فرانکز بنیان‌گذار شاخه آمریکایی خاندان فرانکز است.
یاکوب فرانکز (۴) (۱۶۸۸-۱۷۶۹) در لندن به دنیا آمد. در حوالی سال ۱۷۰۸ به نیویورک رفت و در آنجا با دختر موسس لوی (۵) (۱۶۶۵-۱۷۲۸)، از ثروتمندترین تجار و زمین‌داران یهودی نیویورک، ازدواج کرد. سه پسر یاکوب فرانکز (موسس، دیوید و نفتالی) نیز تجار درجه اول نیویورک بودند. دختر او با اولیور دولانسی (۶) از اشراف برجسته مسیحی نیویورک، ازدواج کرد. گروه سه نفره یاکوب فرانکز، پدرزنش (موسس لوی) و ناتان سیمسون (۷) بزرگترین تجار برده و مشروبات الکلی در آمریکای شمالی بودند. سایر شرکای آنان عبارت بودند از خانواده‌های وان کورتکلنت (۸) فیلیپس (۹) و لیوینگزتون (۱۰). دائرة‏ المعارف یهود می‌‏نویسد مکاتبات ناتان سیمسون به سه و گاه چهار زبان نوشته شده است. او با بازار بین‏‌المللی آشنایی داشت و خویشاوندانش در منطقه کارائیب، ایتالیا، اسپانیا، خاورنزدیک و هندوستان مستقر بودند. (۱۱)
دیوید فرانکز (۱۲) (۱۷۲۰-۱۷۹۴)، پسر یاکوب فرانکز، نیز از تجار بزرگ نیویورک بود و پلانت‌های پهناوری در جزایر هند غربی داشت. او از سال ۱۷۵۴ پیمانکاری ارتش انگلیس را در شمال آمریکا به دست گرفت. در اواخر سده هیجدهم و اوایل سده نوزدهم، یکی دیگر از فرانکزها، که او نیز یاکوب فرانکز (۱۷۶۶-۱۸۲۳) نام داشت، از تجار و متنفذین درجه اول ویسکانسین و میشیگان بود و از پیمانکاران ارتش انگلیس. او با هنری جوزف رئیس الیگارشی یهودی مستقر در کانادا، شریک بود. (۱۳)

خاندان هارت

خاندان هارت از خاندان‌های مهم یهودی جاماییکا و آمریکای شمالی در نیمه دوم سده هیجدهم است.
شاخه انگلیسی این خاندان به هارتویک موسس (نفتالی هرتز) (۱۴) نسب می‌برد. وی ابتدا در شهر برسلاو (۱۵) اقامت داشت و سپس به بندر هامبورگ مهاجرت کرد. (پیشینه اقامت یهودیان در برسلاو لهستان به سده‌های ۱۳ و ۱۴ میلادی می‌رسد.) یکی از پسران او، به‌‏نام موسس هارت (۱۶) (۱۶۷۵-۱۷۵۶)، در سال ۱۶۹۷ به انگلیس مهاجرت کرد و به کمک یکی از خویشاوندانش به‌‏نام بنجامین لوی (۱۷) که او را از ثروتمندان بزرگ لندن می‌دانند، به یکی از صرافان و تجار مهم لندن بدل شد. به دلیل نفوذ موسس هارت بود که برادر بزرگش به ‏نام اوری فوئبوس (آرون هارت) (۱۸) (۱۶۷۰-۱۷۵۶) از سال ۱۷۰۵ حاخام یهودیان اشکنازی لندن شد. (۱۹)
یکی از اعضای این خاندان به ‏نام آرون هارت (۲۰) (۱۷۲۴-۱۸۰۰) در جاماییکا سکونت داشت. او در سال ۱۷۵۲ به نیویورک کوچید و در سال ۱۷۶۰ در ماجرای اشغال شهر مونترال کانادا با نیروهای انگلیسی همکاری نمود. وی از آن پس در کانادا مستقر شد و به تجارت گسترده خز و سایر کالاها پرداخت. آرون هارت با دستگاه استعماری انگلیس در کانادا رابطه نزدیک داشت و سیورسات و تدارکات ارتش انگلیس را تأمین می‌کرد. به ‏نوشته دایرة المعارف یهود چنین شهرت داشت که آرون هارت ثروتمندترین فرد در تمامی مستعمرات انگلیس است.

از آن پس، اعضای خاندان هارت در اقتصاد و سیاست ایالات متحده آمریکا، کانادا و جاماییکا نقش مهمی به دست داشتند. ایمانوئل هارت (۱۸۰۹-۱۸۹۷)، پسر برنارد هارت صراف نیویورکی، از رهبران حزب دمکرات و از شخصیت‌های سیاسی درجه اول این شهر به ‏شمار می‌رفت. (۲۱)
خاندان هارت در سده‌های نوزدهم و بیستم نیز از اعضای برجسته الیگارشی زرسالار معاصر است. سِر رابرت هارت (۲۲) از دهه ۱۸۶۰، در زمان جنگ تریاک با چین، به مدت ۳۰ سال رئیس کل گمرکات دریایی بریتانیا بود. در بررسی پدیده تجارت جهانی تریاک با این فرد و جایگاه و اهمیت نقش او بیشتر آشنا خواهیم شد. در سده بیستم، موسس هارت (۲۳) (۱۹۰۴-۱۹۶۱)، کارگردان و فیلمنامه‌نویس نامدار سینمای آمریکا، را می‌شناسیم که بانوی زیبای من (۲۴) و کاملوت (۲۵) از ساخته‌های اوست و کیتی کارلیزل (۲۶) هنرپیشه سینما، همسرش. (۲۷)
در تاریخ معاصر ایران نیز هارت نامی آشناست:
در سال‏‌های ۱۹۲۹-۱۹۳۳ میلادی، یعنی در دوران آغاز و تکوین سلطنت پهلوی فردی به‏ نام چارلز هارت (۲۸) وزیر مختار ایالات متحده آمریکا در ایران بود.
در این دوران تاریخی، دو هارت دیگر نیز در ایران حضور دارند و این دو انگلیسی‌اند:
هربرت گاسکوین هارت (۲۹) از ژوئیه ۱۹۱۸ تا ژوئیه ۱۹۲۲ نایب‌کنسول انگلیس در قزوین است و سپس تا مه ۱۹۲۳ کفیل کنسولگری تبریز. در بررسی تحولات معاصر ایران حضور هربرت هارت در قزوین از اهمیت جدی برخوردار است زیرا در این زمان شهر فوق مهم‌ترین مرکز تکاپوی ارتش بریتانیا در منطقه بود و در همین زمان کودتای فوریه ۱۹۲۱/ حوت ۱۲۹۹ به ‏وسیله رضاخان میرپنج و سیدضیاءالدین طباطبایی از قزوین آغاز شد.
در دوران شکل‌گیری دیکتاتوری رضا شاه در سال‌‏های ۱۹۳۳-۱۹۴۵، فردی به ‏نام کولت ویلیام هارت (۳۰) را نایب و کفیل کنسولگری انگلیس در مشهد می‌یابیم. (۳۱)
پیشینه پیوند الیگارشی یهودی با کانادا به زمان تکاپوی خاندان گرادیس فرانسه می‌رسد. گفتیم که این خاندان نقش مهمی در سلطه استعماری فرانسه بر کانادا ایفا کرد. معهذا، هیچ یک از اعضای این خاندان در کانادا مستقر نشدند. استقرار جدی یهودیان در کانادا از سال ۱۷۵۹ آغاز شد و معروفترین آنان آرون هارت پیمانکار ارتش انگلیس در کانادا، بود. هارت، جوزف و جودا مهم‌ترین خاندان‌های یهودی کانادا در نیمه دوم سده هیجدهم به‏ شمار می‌روند. آنان ریاست یهودیان کانادا را به دست داشتند و صرافان و پیمانکاران نظامی و تجار بزرگ این سرزمین بودند. (۳۲)

خاندان جوزف

خاندان جوزف کانادا از خویشاوندان خاندان‌های هارت و فرانکز است.
هنری جوزف (۳۳) (۱۷۷۵-۱۸۳۲) در انگلیس به دنیا آمد. او خواهرزاده آرون هارت است. در ۱۵ سالگی به کانادا رفت و در منطقه که‌بک (۳۴) مستقر شد. وی بعدها شبکه‌ای گسترده از پایگاه‌های تجاری در سراسر این منطقه به پا کرد؛ تا بدانجا که به‏ نوشته دایرة المعارف یهود امروزه به پدر تجارت دریایی کانادا شهرت دارد. او با دختر لوی سولومونز (۳۵) ازدواج کرد. لوی سولومونز ساکن مونترال بود و با شهرهای میشیگان، آلبانی، نیویورک و لندن تجارت داشت. او داماد آبراهام فرانکز (۱۷۲۱-۱۷۹۷) است.
پسر هنری جوزف به ‏نام یاکوب هنری جوزف (۳۶) (۱۸۱۴-۱۹۰۷) ، پس از سال ۱۸۳۰ ساکن مونترال شد و به تاجر و صراف بزرگ این شهر بدل گردید. او از متنفذترین چهره‌های سیاسی و اقتصادی کانادا بود؛ ریاست و مدیریت چند بانک را به دست داشت و در احداث نخستین شبکه تلگراف کانادا و شبکه‌های راه‌آهن که‌بک سرمایه‌گذاری مفصلی کرد. همسرش از خاندان زرسالار گراتس (۳۷) مستقر در فیلادلفیاست. یاکوب جوزف در سرکوب شورش ۱۸۳۷ مردم کانادا مشارکت داشت.
پسر دیگر هنری جوزف، به ‏نام آبراهام جوزف (۳۸) (۱۸۱۵-۱۸۸۶)، از سال ۱۸۳۲ در شهر که‌بک ساکن شد. او نیز ریاست و مدیریت چند بانک را به دست داشت و فروشگاه‌های بزرگ کالا و مشروبات الکلی در این منطقه تاسیس کرد. آبراهام جوزف از مقامات مهم که‌بک بود و در سرکوب شورش ۱۸۳۷ مشارکت نمود. او با پادشاه بلژیک رابطه نزدیک داشت و به مدت سی سال کنسول دولت بلژیک در شهر که‌بک بود.
پسر دیگر هنری جوزف، به ‏نام یسه جوزف (۳۹) (۱۸۱۷-۱۹۰۴)، در مونترال می‌زیست. او تجارت با بلژیک را در مقیاسی گسترده توسعه داد؛ اولین کنسول دولت بلژیک در کشور کانادا بود، ۵۴ سال در این سمت جای داشت و نشان‌های عالی اشرافی از دربار بلژیک دریافت نمود. یسه جوزف تأسیسات متعددی در شهر مونترال احداث کرده و بنای “تئاتر سلطنتی” (۴۰) مونترال از سرمایه‌گذاری‌های اوست. (۴۱)

خاندان جودا

خاندان جودا نیز، چون خاندان هارت، در اصل از یهودیان برسلاو لهستان‌ است.
باروخ جودا (۴۲) (۱۶۷۸-۱۷۷۴) از برسلاو به نیویورک رفت و شاخه این خاندان را در نیویورک، رودآیلند، نیوپورت، ریچموند و ویرجینیا بر پا کرد. آنان از صرافان و تجار بزرگ آمریکای شمالی و جزایر هند غربی بودند.
نفتالی جودا (۴۳) (۱۷۷۴-۱۸۵۵) از فراماسون‌های برجسته نیویورک بود.
ساموئل جودا (۴۴) (۱۷۲۵-۱۷۸۹) بهمراه ارتش انگلیس به کانادا رفت و از سال ۱۷۶۱ در شهر مونترال ساکن شد. او باجناق آرون هارت است و در مشارکت با هارت به تجارت مفصل پوست خز با لندن اشتغال داشت. او در جنگ‏هایی که در این زمان میان کمپانی‌های رقیب و الیگارشی ماوراء بحار اروپا بر سر تملک تجارت خز کانادا پدید شد و به جنگ خز (۴۵) شهرت دارد (۱۷۶۳-۱۸۶۹)، به ارتش انگلیس وام‌های کلان پرداخت نمود. پسر ساموئل جودا با دختر آرون هارت ازدواج کرد.
اعضای خاندان جودا تا سده نوزدهم از چهره‌های مهم مالی و سیاسی ایالات متحده آمریکا و کانادا بودند. (۴۶)
در حوالی سال ۱۸۶۱، به ‏رغم یکصد سال پیشینه اقامت مستمر در کانادا، شمار یهودیان این کشور بسیار اندک گزارش شده است. در این زمان تنها ۷۰۰ نفر یهودی در کانادا سکونت داشتند که ۴۰۹ نفر در شهر مونترال می‌زیستند. در سال ۱۸۸۱ تعداد یهودیان کانادا به ۲۳۹۳ نفر رسید. الیگارشی زرسالار یهودی برای سلطه بر شئون سیاسی و اقتصادی و فرهنگی سرزمینی پهناور چون کانادا به جامعه‌ای انبوه نیاز داشت و این اتباع از طریق انتقال یهودیان شرق اروپا تأمین شد. مهاجرت جدی یهودیان به کانادا از اوایل سده بیستم است. در دهه ۱۹۰۱-۱۹۱۱ بیش از پنجاه هزار نفر یهودی از شرق اروپا به کانادا کوچیدند و شمار یهودیان این کشور به ۵۸۲۶۷ نفر رسید. در زمان جنگ اول جهانی حدود ۴۷۰۰ نفر یهودی در نیروهای نظامی کانادا، در مشاغل مختلف، حضور داشتند. در دهه‌های بعد مهاجرت انبوه یهودیان ادامه یافت. در سال ۱۹۶۹ شمار یهودیان شهر مونترال، به تنهایی، حدود ۱۱۳ هزار نفر بود و در تورنتو ۹۷۵۰۰ نفر یهودی می‌زیستند. در این زمان شمار کل یهودیان کانادا بیش از ۲۷۰ هزار نفر گزارش شده است. سازمان صهیونیست‌های کانادا (زوک) (۴۷) در سال ۱۹۰۰ تأسیس شد. سازمان ملی یهودیان کانادا کنگره یهودیان کانادا (۴۸) نام دارد که در سال ۱۹۱۹ تأسیس شد و اولین رئیس آن لیون کوهن (۴۹) بود. (۵۰)

یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های یهودی ایالات متحده آمریکا در نیمه دوم سده هیجدهم آرون لوپز (۵۱) (۱۷۳۱-۱۷۸۲) است. او در خاندان مارانوی لوپز در پرتغال به دنیا آمد. در سال ۱۷۵۲ در بندر نیوپورت رودآیلند (شمال شرقی ایالات متحده) مستقر شد و در آنجا یهودیت خود را آشکار ساخت. آرون لوپز دختر یاکوب رودریگز ریورا (۵۲) را به زنی گرفت و در مشارکت با خاندان‌های زرسالار گومز (شاخه‌ای از خاندان ابواب) و ریورا به سرمایه‌گذاری کلان در جنگ انگلیسی‌‏ها با فرانسوی‏‌ها و سرخپوستان پرداخت و از این طریق سود کلانی به دست آورد. او در مقیاسی گسترده به تجارت برده، شکر، رم (۵۳) و سایر کالاهای مستعمراتی آن عصر اشتغال داشت. به ‏نوشته دایرة المعارف یهود اعتبار مالی که در دهه‌های ۱۷۶۰ و ۱۷۷۰ در لندن برایش فراهم شد او را قادر ساخت تا یک امپراتوری پهناور ماوراء بحار تأسیس کند. وی در آستانه انقلاب آمریکا با غرب اروپا، منطقه کارائیب و غرب آفریقا رابطه فعال تجاری داشت و بزرگترین تاجر بندر نیوپورت به شمار می‌رفت. در زمان جنگ‏های انقلاب آمریکا در ایالت ماساچوست ساکن شد. (۵۴)

خاندان سالوادور

خاندان سالوادور از اعضای الیگارشی یهودی اسپانیاست که به هلند و سپس به انگلستان مهاجرت کرد.
فرانسیس سالوادور (۵۵) از زرسالاران آمستردام بود که در سده هفدهم در لندن مستقر شد. پسرش، جوزف سالوادور (۵۶) (۱۷۱۶-۱۷۸۶)، در نیمه دوم سده هیجدهم تاجر و صراف بزرگ لندن بود. او در سال ۱۷۳۸ با دختر اسحاق لوپز (بارون سواسوی سوم) ازدواج کرد.
جوزف سالوادور ثروت انبوه خود را در سال‏های ۱۷۳۸-۱۷۴۹ از طریق تجارت با اسپانیا و پرتغال گرد آورد و سپس به تجارت مرجان و سنگ‌های قیمتی با هند پرداخت. او در لندن زندگی می‌کرد و همزمان هم عضو هیئت مدیره کمپانی هند شرقی هلند بود و هم مشاور مالی دولت انگلیس. جوزف سالوادور در کارولینای آمریکا بیش از چهل هزار هکتار زمین داشت که در آن نیل کشت می‌شد. او در سال ۱۷۸۴ بطور کامل در کارولینای جنوبی مستقر شد. به‏ نوشته سومبارت، سهم یهودیان در پلانت‌های کارولینای جنوبی چنان بود که در این منطقه مزرعه یهودی (۵۷) مترادف با کشتزار بزرگ بود.
وارث جوزف سالوادور، برادرزاده و داماد او به ‏نام فرانسیس سالوادور (۱۷۴۷-۱۷۷۶) است. فرانسیس از سال ۱۷۷۳ در کارولینای جنوبی مستقر بود. این مصادف با انقلاب آمریکاست و فرانسیس به عضویت کنگره موقت انقلابی کارولینا درآمد. او به دست سرخپوستان به قتل رسید. معهذا، دایرة المعارف یهود از وی به عنوان “نخستین یهودی که جان خود را در راه استقلال آمریکا از دست داد” یاد می‌کند. (۵۸)

خاندان لوی یولی

خاندان لوی یولی از متنفذترین اعضای زرسالاری یهودی ایالات متحده آمریکا در سده نوزدهم است. این خاندان از یهودیان پرتغالی مهاجر به مراکش‌اند.
حاخام ساموئل لوی که در مراکش به ابن یولی شهرت یافت (متوفی حوالی ۱۷۴۰) (۵۹) از اعضای الیگارشی یهودی مستقر در مراکش بود و مشاور و منشی مقتدر سلطان مولای عبدالله (۱۷۲۹-۱۷۵۷). در این دوران، سوداگران و ماجراجویان فرانسوی و اسپانیایی و انگلیسی در مراکش سخت فعال بودند.
پسر او به ‏نام الیا لوی یولی (متوفی ۱۷۹۹) وزیر سلطان محمد بن عبدالله (۱۷۵۷-۱۷۹۰) شد. او فردی بسیار متنفذ و مقتدر بود؛ ظاهراً به اسلام گرویده و الیجاه لوی ( عالیجاه لوی ) خوانده می‌شد. الیا لوی در زمان سلطنت مولای یزید (۱۷۹۰-۱۷۹۲) در یک توطئه نافرجام علیه سلطان و به سود پسر او شرکت کرد و برای فرار از مجازات، به اتفاق پسرش موسی، به انگلستان گریخت. الیا لوی در لندن درگذشت و طبق آئین یهود به خاک سپرده شد.
پسر او، موسس لوی یولی (۶۰) (۱۷۸۲-۱۸۵۴) در انگلستان بزرگ شد و به تکاپوهای مستعمراتی روی آورد. او در سال ۱۸۰۰ در جزیره سن‌توماس (سائوتم) مستقر شد و از طریق تجارت برده به ثروتی انبوه رسید. در سال ۱۸۱۶ به هاوانا (۶۱) رفت. موسس لوی پیمانکاری ارتش اسپانیا را به دست گرفت و از این طریق بر ثروت خود افزود. او در سال ۱۸۱۹ املاک پهناوری در سرزمین فلوریدا، که هنوز در دست اسپانیایی‏‌ها بود، خرید. در سال ۱۸۲۱ در بندر سن‌اگوستین (۶۲) مستقر شد و به اداره املاک خود در فلوریدا پرداخت. لوی علاوه بر پلانت‌کاری به صادرات و واردات نیز اشتغال داشت و گفته می‌شود اولین کسی است که چغندر قند را به قاره آمریکا وارد کرد. در دهه ۱۸۴۰ املاک او مورد حمله سرخپوستان قرار گرفت و به آتش کشیده شد.
پسر او به ‏نام دیوید لوی یولی (۶۳) (۱۸۱۰-۱۸۸۶) از شخصیت‌های درجه اول مالی و سیاسی فلوریدا بود. او سال‏ها نماینده ایالت فلوریدا در کنگره آمریکا بود و در سال ۱۸۴۵ اولین سناتور ایالت فلوریدا شد. وی نخستین یهودی است که به عنوان یهودی به سنای آمریکا راه یافت. دیوید لوی یولی تا سال ۱۸۶۱ در مجلس سنا بود و در ۱۸۴۶ ریاست کمیته دریایی سنای آمریکا را به دست داشت. وی از هواداران سرسخت برده‌داری بود. او در احداث شبکه راه‌آهن فلوریدا نقش فعال داشت. در جنگ داخلی آمریکا از هواداران دولت جنوب بود و به این دلیل مدت کوتاهی زندانی شد؛ ولی به ‏وسیله ژنرال اولیس گرانت، که با زرسالاران یهودی آمریکا رابطه نزدیک داشت، آزاد شد.
اعضای خاندان لوی یولی تا اواخر سده نوزدهم در مراکش نیز حضور داشتند. یکی از آنان به‏ نام ساموئل لوی یولی (۱۷۹۸-۱۸۷۲) در حوالی سال ۱۸۲۵ سفیر مراکش در لندن بود و شریک جودا گوئه‌دالا (۶۴) تاجر یهودی لندن. پسر او به‏ نام جودا لوی یولی (۱۸۰۵-۱۸۷۸) از دوستان سِر موسس مونت‌فیوره و روچیلدها بود. (۶۵)
مشارکت یهودیان در تجارت آمریکایی برده تا اواسط سده نوزدهم تداوم داشت.
در حوالی سال ۱۷۶۰ دیوید فرانکز ساکن فیلادلفیا، از تجار بزرگ برده آمریکای شمالی بود. در سال‏های ۱۷۸۲-۱۷۹۲ سه یهودی دیگر به ‏نام‏های دیوید هنریکز (۶۶) هیمن لوی (۶۷) و به ‏ویژه آلکساندر لیندو (۶۸) بزرگترین واردکنندگان برده در جاماییکا بودند. خاندان معروف گرادیس فرانسه نیز به انتقال انبوه برده از غرب آفریقا به مستعمرات فرانسه، مانند سانتا دومینگو، اشتغال داشت. در نیمه دوم سده هیجدهم، اسحاق (ایزاک) داکوستا واردکننده بزرگ برده در چارلستون و برادران مونسانتو (۶۹) تجار بزرگ برده در لوئیزیانا بودند. در دهه ۱۸۲۰ لوی یاکوبس (۷۰) از تجار فعال برده در نیو اورلئان و موبایل بود. تا سال ۱۸۳۸، انسلی، بنجامین، جرج و سولون دیویس (۷۱) ساکن ویرجینیا، گروه‌های بزرگ برده را برای فروش به ایالات جنوبی آمریکا منتقل می‌کردند. در حوالی نیمه سده نوزدهم، مردخای (۷۲) ساکن چارلستون، از تجار بزرگ برده بود. او در سال ۱۸۵۹ تنها در یک معامله معادل ۱۲ هزار دلار برده فروخت. (۷۳)
در نیمه دوم سده هیجدهم کشت چغندر و احداث کارخانه‌های تصفیه شکر در برخی کشورهای اروپایی توسعه یافت و صادرات شکر اهمیت خود را در مستعمرات قاره آمریکا از دست داد و بتدریج یهودیان از این شاخه تکاپوی اقتصادی خارج شدند. همین امر درباره تجارت کاکائو، قهوه و تنباکو نیز صادق است که استقرار انحصارهای دولتی منجر به خروج سرمایه‌های یهودی از این عرصه‌ها شد. (۷۴) این تحول اهمیت تجارت جهانی برده را به شدت کاهش داد و سرانجام به موجودیت آن پایان داد. (۷۵)

ادامه دارد…

قسمت قبلی این مقاله  ؛  قسمت بعدی این مقاله

پی‌نوشت‌ها:
1. Benjamin Franks / 2. Abraham Franks / 3. Aaron Franks / 4. Jacob Franks / 5. Moses Levi / 6. Oliver De Lancey / 7. Nathan Simson / 8. Van Kortlandt / 9. Philipse / 10. Livingston / 11. Judaica, vol. 12, p. 1064. / 12. David Franks / 13. Judaica, vol. 7, pp. 105-109. / 14. Hartwig Moses (Nephtali Hertz) / 15. Breslau / 16. Moses Hart / 17. Benjamin Levi / 18. Uri Phoebus (Aaron Hart) / 19. ibid, p. 1350. / 20. Aaron Hart / 21. ibid, pp. 1350- 1354. / 22. Sir Robert Hart / 23. Moses (Moss) Hart / 24. My Fair Lady / 25. Camelot / 26. Kitty Carlisle / 27. Wigoder, ibid, p. 193. / 28. Charles Hart / 29. Herbert Gascoigne Hart / 30. Collett William Hart
31. لویی رابینو، دیپلمات‌ها و کنسول‌های ایران و انگلیس، ترجمه غلامحسین میرزاصالح، تهران: نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۳، صص ۱۲۴-۱۲۵.
32. Judaica, vol. 5, p. 102. / 33. Henry Joseph / 34. Quebec / 35. Levi Solomons / 36. Jacob Henry Joseph / 37. Gratz / 38. Abraham Joseph / 39. Jesse Joseph / 40. Theatre Royal / 41. ibid, vol. 10, pp. 219-220. / 42. Baruch Judah / 43. Naphtali Judah / 44. Samuel Judah / 45. Fur War / 46. ibid, pp. 334-335. / 47. The Zionist Organization of Canada (ZOC) / 48. Canadian Jewish Congress / 49. Lyon Cohen / 50. ibid, vol. 5, pp. 104-105, 108, 113. / 51. Aaron Lopez / 52. Jacob Rodriguez Rivera / 53. Rum: عرق نیشکر / ۵۴. ibid, vol. 11, pp. 488-489; Ben-Sasson, ibid, pp. 735-736. / 55. Francis Salvador / 56. Joseph Salvador (Rodrigues) / 57. Jew’s Land / 58. ibid, vol. 14, pp. 714-715; Sombart, ibid, pp. 46-47. / 59. Samuel Levy (Aben Yuly) / 60. Moses Levy Yulee
61. هاوانا (Havana) در سال ۱۵۱۹ به‏وسیله ماجراجویان اسپانیایی ایجاد شد و در سده‌های شانزدهم و هفدهم مهم‌ترین بندر تجاری اروپاییان در آمریکای مرکزی و هند غربی بود. در اوایل سده نوزدهم، این شهر مرکز مهم نظامی اسپانیا در منطقه بود.
62. سن‌اگوستین قدیمی‌ترین شهر اروپایی‏نشین ایالات متحده آمریکاست. در سال ۱۵۶۵ به‏وسیله ماجراجویی به‏نام مندز (Menedez) تأسیس شد.
63. David Levy Yulee / 64. Judah Guedalla / 65. Judaica, vol. 16, pp. 894- 895; Americana, vol. 19, p. 469; Wigoder, ibid, pp. 299-300; George G. Chisholm [ed.], The Times Gazetteer of the World, London: The Times Office, 1899, vol. 1, p. 656; vol. 2, p. 1333. / 66. David Henriques / 67. Hyman Levi / 68. Alexander Lindo / 69. Monsanto / 70. Levy Jacobs / 71. Davis / 72. B. Mordecai / 73. Judaica, vol. 14, pp. 1662-1664. / 74. Ben-Sasson, ibid, p. 736.
75. درباره انحطاط اقتصاد پلانت‌کاری و افول و پایان تجارت جهانی برده بنگرید به: این مقاله

منبع: عبدالله شهبازی ؛ زرسالاران یهودی و پارسی استعمار بریتانیا و ایران، ج ۲، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم (پائیز ۱۳۹۰)

تنها با یک کلیک به کانال تلگرام اندیشکده مطالعات یهود بپیوندیم: