مروری بر وضعیت صنعت مد در رژیم اسرائیل (۲)

دیدگاه گروه‌های مختلف مذهبی درباره صنعت مد

در جامعه یهودی اسرائیل، گروه‌های مختلف مذهبی و سکولار دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به صنعت مد و لباس دارند که بر اساس باور‌های دینی و سبک زندگی آن‌ها شکل گرفته است. این تفاوت‌ها در انتخاب پوشش، برند‌ها و مواجهه با مد جهانی کاملاً مشهود است. یهودیان حریدی (ارتدوکس‌های تندرو) به شدت مخالف مُد غربی و مدرن هستند و آن را تهدیدی برای ارزش‌های دینی و سنّتی خود می‌دانند. آن‌ها معتقدند لباس باید کاملاً پوشیده، متواضعانه و فاقد هرگونه جلوه‌گری جنسیتی باشد و استفاده از لباس‌های تنگ، بدن‌نما یا تبلیغ‌کننده جذابیّت‌های جنسی را حرام تلقی می‌کنند.

حریدی‌ها صنعت مُد را «ابزار شیطانی» برای ترویج فساد می‌دانند و به پوشش ۲۰۰ ساله پایبندند. مردان‌شان کت بلند سیاه، شلوار سیاه، پیراهن سفید و کلاه لبه‌دار (شبیه پوشش یهودیان اروپای شرقی قرن ۱۸) و زنان‌شان لباس‌های بلند با پوشش کامل آرنج و زانو، جوراب‌های ضخیم و کلاه‌گیس برای پوشش موی سر پس از ازدواج استفاده می‌کنند. لباس‌های حریدی‌ها توسط برند‌های «حلال» (مطابق قوانین هلاخا)، مانند برخی تولیدکنندگان کوچک مانند Kiki Riki (تولیدکننده کلاه‌گیس) یا Holy Dress (لباس‌های مذهبی زنانه) و خیاطان خیابانی تأمین می‌شوند.

یهودیان سکولار (حیلونی‌ها)، مُد را بخشی از زندگی مدرن و بیان فردیّت می‌دانند و به‌طور فعال از برند‌های جهانی استقبال می‌کنند. آن‌ها صنعت مُد را عامل رشد اقتصادی می‌دانند و بسیاری از صاحبان برند‌های معروف از این گروه هستند. سکولار‌ها، مُد را نماد پیشرفت دانسته و از برند‌های جهانی حمایت می‌کنند.

یهودیان ماسورتی (سنّتی‌ها/ محافظه‌کاران)، تعادل بین سنّت و مدرنیته را ترجیح می‌دهند؛ از یک‌سو به رعایت پوشش محتاطانه (پوشش مو یا بدن) پای‌بندند، ولی از سوی دیگر از مُد روز استقبال می‌کنند. برای مثال لباس‌های Ralph Lauren یا Diesel را می‌پوشند، به شرطی که «متناسب با شئونات دینی» باشد. آن‌ها منتقد افراط‌گرایی حریدی‌ها هستند، اما برند‌هایی مانند D&G را به دلیل حمایت از همجنس‌گرایی تحریم می‌کنند. ماسورتی‌ها، به دنبال ترکیب «مُد روز» با «پوشش محترمانه» هستند.

اقتصاد صنعت مد در رژیم اسرائیل

صنعت مُد اسرائیل با وجود جایگاه حاشیه‌ای در اقتصاد ملی به‌واسطه‌ی نوآوری‌های فناورانه و رشد تجارت الکترونیک به‌ویژه در سال‌های اخیر نقش مهم‌تری در حوزه‌ی اقتصاد داخلی ایفا کرده است. در سال ۲۰۲۴، ارزش بازار داخلی صنعت مد در اسرائیل بالغ بر ۴.۲ میلیارد دلار برآورد شده که شامل خرده‌فروشی پوشاک و کفش می‌شود. با در نظر گرفتن GDP سال ۲۰۲۳ که معادل ۵۲۱ میلیارد دلار اعلام شده، این رقم کمتر از ۰.۸ درصد تولید ناخالص داخلی رژیم غاصب اسرائیل را تشکیل می‌دهد. بر اساس پیش‌بینی‌های موجود، درآمد حاصل از صنعت مد تا سال ۲۰۲۵ به ۱.۵۳ میلیارد دلار خواهد رسید و با نرخ رشد سالانه ۸.۳۰ درصد انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۹ حجم بازار این بخش به ۲.۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

تأثیر واردات و صادرات در اقتصاد صنعت مد

در سال ۲۰۲۳، صنعت مُد رژیم اسرائیل با وارداتی بیش از ۳.۵ میلیارد دلار، وابستگی بالایی به تأمین‌کنندگان خارجی داشت. در لیست بزرگ‌ترین صادرکنندگان پوشاک و منسوجات به رژیم عبری اسرائیل، کشور‌های چین با سهم ۴۵ درصدی، ترکیه ۱۸ درصد، بنگلادش ۱۲ درصد و ایتالیا با ۸ درصد (در بخش کالا‌های لوکس) قرار گرفته‌اند. این واردات شامل پوشاک آماده، پارچه‌های صنعتی، نخ، چرم و اکسسوری بوده که در مجموع ۸۵ درصد از نیاز داخلی صنعت مُد را تأمین کرده‌اند.

در مقابل، صادرات صنعت مد رژیم عبری اسرائیل در همان سال به حدود ۷۵۰ میلیون دلار رسید. محصولات صادراتی عمدتاً شامل فناوری‌های پوشیدنی پزشکی و طراحی‌های لوکس برند‌های معروف رژیم غاصب اسرائیل هستند. اتحادیه اروپا با سهم ۵۰ درصدی، به‌ویژه کشور‌های آلمان و هلند، اصلی‌ترین مقصد صادراتی محسوب شده و ایالات متحده با ۳۰ درصد و کشور‌های آسیایی با ۱۵ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این آمار نشان‌دهنده‌ی کسری تجاری قابل‌توجه در بخش مُد اسرائیل، به‌ویژه با توجه به وابستگی ساختاری به واردات و سهم محدود صادرات در بازار جهانی است.

تأثیر جنگ غزه ۲۰۲۳ و کمپین‌های بایکوت بر صنعت مد اسرائیل

در پی وقوع عملیات «طوفان الاقصی» در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و جنگ جنایتکارانه‌ی رژیم عبری در نوار غزه، صنعت مُد اسرائیل با بحران‌های بی‌سابقه‌ای مواجه شده که ابعاد مختلفی از تولید تا جایگاه جهانی این صنعت را تحت‌تأثیر قرار داده است. اگرچه فعالیت‌های این بخش به‌طور کامل متوقف نشده، اما نشانه‌های قابل‌توجهی از اختلال، رکود و کاهش نوآوری دیده می‌شود.

اختلال در تولید و زنجیره تأمین

اعتصابات گسترده کارگری ناشی از اعتراض‌های داخلی علیه دولت بنیامین نتانیاهو و کشف اجساد اسرای اسرائیلی در غزه، به تعطیلی چندروزه‌ی خطوط تولید پوشاک انجامید. پیش از جنگ، بخش عمده‌ای از تولید پوشاک اسرائیل به کشور‌های همسایه از جمله اردن، ترکیه و فلسطین منتقل شده بود، اما پس از ۷ اکتبر، اختلال در حمل‌ونقل و تشدید بی‌ثباتی منطقه‌ای موجب تسریع روند انتقال تولید و کاهش استقلال صنعتی رژیم اسرائیل در حوزه‌ی مُد شد.

تظاهرات و اعتصابات سراسری در اسرائیل

افت سرمایه‌گذاری و کاهش درآمد

از سوی دیگر، دولت اسرائیل با تغییر اولویت‌های اقتصادی خود، بودجه‌ی عمومی را به سمت تأمین هزینه‌های نظامی سوق داد. در سال ۲۰۲۴، بودجه‌ی نظامی این کشور جعلی با افزایش ۲۵ درصدی روبه‌رو شد که به کاهش چشمگیر منابع مالی بخش‌های غیرنظامی، از جمله صنعت مد انجامید. این کاهش بودجه مستقیماً بر درآمد طراحان و شرکت‌های فعال در صنعت مُد اثرگذار بود؛ به‌طوری‌که میانگین درآمد طراحان بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش یافت.

تشدید فشار‌های بین‌المللی و تحریم‌ها

در سطح بین‌المللی نیز فشار‌های سیاسی و اجتماعی علیه برند‌های اسرائیلی افزایش یافت. جنبش جهانی BDS (تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و بایکوت) تمرکز ویژه‌ای بر برند‌های مرتبط با اسرائیل داشته و تمرکز خود را بر شرکت‌هایی مانند Delta Galil (به‌دلیل همکاری با ارتش اسرائیل) و Maskit معطوف کرد. همین امر سبب لغو یا کاهش مشارکت طراحان اسرائیلی در رویداد‌های معتبر جهانی همچون هفته‌های مُد پاریس و میلان گردید؛ چراکه حضور آن‌ها با اعتراض‌های فعالان فلسطینی همراه بود.

توقف پروژه‌های نوآورانه و پایداری‌محور

روند نوآوری و توسعه‌ی پروژه‌های پایدار در این صنعت با کاهش شدید بودجه‌های پژوهشی متوقف شد. پروژه‌های مرتبط با پارچه‌های هوشمند و بازیافتی که پیش‌تر موجب ارتقای جایگاه جهانی مُد رژیم اسرائیل شده بودند، به‌دلیل بحران مالی و اولویت‌بخشی به بودجه‌ی نظامی متوقف شدند.

این تغییر روند، منجر به سقوط رتبه‌ی رژیم اسرائیل در شاخص‌های نوآوری جهانی از جایگاه پنجم به دوازدهم در سال ۲۰۲۴ شد. مُد در رژیم اسرائیل، بیش از آن‌که صرفاً پوشاک باشد، بازتابی از «تاریخ مهاجرت»، «سیاست‌های اشغالگرانه» و «تلاش برای ساختن هویّتی جدید» است.

آن‌ها می‌خواهند با پشتوانه‌ی سرمایه‌گذاران غربی و بهره‌گیری از فرهنگ‌های مهاجر، چهره‌ای مدرن و جهانی از خود بسازند؛ اما در جهانی که لباس هم می‌تواند حامل معنا و اعتراض باشد، در سایه‌ی جنگ، اشغال و تحریم، این چهره ترک برداشته و نشان داده که مُد نیز نمی‌تواند از سیاست جدا باشد.

…پایان.

لینک مرتبط ⇐ قسمت قبل

نویسنده: مریم شکیب

««« پایان »»»

رنگ‌های به‌کار رفته در متن:

رنگ آبی ⇐ کلمات کلیدی.
رنگ بنفش ⇐ تیترهای اصلی.
رنگ قرمز ⇐ لینک به خارج.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …