نقد و بررسی فیلم معصوم؛ تولد شیطان از لقاح مطهّر!

فیلم معصوم (Immaculate 2024) داستان راهبه‌ای است که به صومعه‌ای در ایتالیا می‌رود تا باقی عمر خود را وقف خدمت به مسیح کند. نقش این راهبه را سیدنی سوئینی (Sydney Sweeney) یکی از فاسدترین بازیگرهای آمریکایی که به برهنگی و فساد در داخل و خارج از سینما شهره است بازی می‌کند، و اتفاقاً یکی از تهیه‌کنندگان اثر هم خودش است.

فضای مسیحی فیلم در موسیقی و تصویر کاملاً تجلی پیدا کرده و حال و هوای صومعه‌های مسیحی را به خوبی برای مخاطب ایجاد می‌کند. خواهر سیسیلیا (Sister Cecilia) نقش اصلی فیلم بعد از حضور در صومعه، متوجه رفتارهای مشکوکی از اعضای صومعه می‌شود.

مجسمه مریم مقدس که در طراحی لباس فیلم معصوم از آن استفاده شده است.

«پاکیزه» در فیلم معصوم به چه معناست؟

نام فیلم Immaculate به معنای پاک، پاکیزه، معصوم و بی‌گناه است. در مسیحیت این کلمه راجع به حضرت مریم (س) استفاده می‌شود. Immaculate یعنی رها بودن حضرت مریم در هنگام آبستن شدن از گناه نخستین (Original sin). در انجیل لوقا (۱: ۲۸-۳۰) گفته شده:

«[۲۸] جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!» [۲۹] مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد. [۳۰] فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است!»

این فقرات در نگاه کلیسای کاتولیک، دال بر عصمت ایشان است. به همین دلیل ایشان به بهشت برده شدند و بار گناه نخستین بر گردنشان نبود. در کتاب مقدس مسیحی (رومیان ۳: ۲۲-۲۳) آمده است:

«[۲۲] ما با ایمان آوردن به عیسی مسیح، عادل شمرده می‌شویم. این در مورد هر کس که ایمان بیاورد صدق می‌کند. هیچ فرقی هم نمی‌کند که یهودی باشد یا غیریهودی، [۲۳] زیرا همه گناه کرده‌اند و از معیارهای پرجلال خدا کوتاه می‌آیند.»

بعضی مفسّران مسیحی این عبارت‌ها را دالّ بر گناهکار بودن همه از جمله حضرت مریم می‌دانند؛ چرا که پروتستان‌ها با عصمت ایشان از گناه نخستین مخالف هستند.

اما مسیحیان کاتولیک این عبارت را دو نوع تفسیر کرده‌اند:

اول این‌که گفته‌اند «همه» منظور عموم انسان‌ها است، و موارد استثنا مثل حضرت مریم (س) یا کودکان مشمول این فقره نیستند.
تفسیر دوم می‌گوید عام است، اما حضرت با این‌که گناه کردند از آلودگی گناه در امان ماندند (به دلیل فقرات دال بر عصمت ایشان) پس عصمت از گناه نخستین برای ایشان ثابت است. [۱]

علاوه بر عصمت حضرت مریم (س) مسأله‌ی لقاح مطهّر (Immaculate Conception) هم در مبانی کاتولیسیزم دیده می‌شود. لقاح مطهر یعنی از همان لحظه‌ی لقاح حضرت مسیح، حضرت مریم از هر گناهی به برکت نجات‌بخشی حضرت مسیح، عاری و پاک بوده‌اند. [۲]

گناه نخستین از جمله اعتقادات اشتباه مسیحیان است. مسیحیان می‌گویند چون آدم و حوا (ع) گناه کردند، پس بار گناه آنان بر دوش همه‌ی انسان‌ها هست. غافل از این‌که نه حضرت آدم (ع) و نه حضرت حوا (س) مرتکب گناه نشدند و خداوند از اول آن‌ها را برای زمین آفریده بود. طبیعتاً برای دل‌کندن حضرت از آن بهشتِ قبل از دنیا، شیطان وسیله‌ای برای هبوط به این جهان و خلیفة اللهی حضرت در زمین شد.

فارغ از غیرعقلانی بودن این عقیده، مسیحیان معتقدند رهایی مریم (س) از گناه نخستین لازمه‌ی باردار شدن حضرت مسیح است!

در فیلم معصوم سیسیلیا قرار است به‌عنوان ظرفِ تولد منجی مسیحیان باردار شود. بارداری او هم با پیوند ژنتیکی و نه روش معمول رخ می‌دهد. یک میخ از میخ‌های اسطوره‌ی کُشته‌شدن مسیح، به‌دست مسؤولان این صومعه رسیده و با کار ژنتیکی روی این میخ، توانستند به ژنوم مسیح برسند! البته می‌دانیم که ماجرای کشته‌شدن حضرت مسیح مطلبی اشتباه است و حضرت مسیح کشته نشدند.

در فیلم معصوم، با ایجاد لقاح در بدن سیسیلیا، در واقع وی مثل حضرت مریم که بدون رابطه باردار شدند، باردار می‌شود!

میخی که از اورشلیم به این صومعه منتقل شده و با دی‌ان‌ای مسیح بر روی آن، می‌توان هیولا تولید کرد!

در واقع این بازیگر فاسد هالیوودی نمادی از مادر مسیح، مریم مقدس شده و در سکانس‌هایی هم بدون هیچ توجیه دراماتیک، با نماهایی غیراخلاقی از این شخصیت به مریم مقدس توهین می‌کند.

جالب این‌که سیسیلیا بعداً متوجه می‌شود که کودکِ درون شکمش هیولایی است و می‌خواهد وی را نابود کند و در واقع مفهوم معصوم که دارنده‌ی مسیح بود، برعکس بازنمایی می‌شود.

هیولایی از نسل مسیح در فیلم معصوم!

در فیلم معصوم با این‌که از باقی‌مانده‌ی بدن مسیح، لقاح انجام می‌شود، اما در بدن سیسیلیا هیولایی ایجاد می‌شود. فیلمساز در فیلم نشان می‌دهد کشیش‌ها روی زنان قبلی هم آزمایش کرده‌اند، همچنان‌که در ابتدای فیلم هم شاهد فرار راهبه‌ای هستیم که این فرار منجر به کشته‌شدنش می‌شود.

آرمان بازگشت حضرت عیسی (Second Coming) از باورهای زیربنایی مسیحیت به‌شمار می‌رود و عهد جدید بیش از سیصد بار به آن اشاره کرده است. [۳] اما در فیلم معصوم، کشیش و اسقف و راهبه‌ی مسیحی که منتظر بازگشت منجی مسیحی هستند، در واقع انتظار هیولایی را می‌کشند و در پایان فیلم هم سیسیلیا با سنگی بزرگ، این بچه‌ی کریه را نابود می‌کند!

تعداد زیادی از کشیش‌ها به دلیل به پوچی رسیدن در علوم مدرن به کلیسا رو می‌آورند و زندگی خود را وقف خدمت به خدا و مردم می‌کنند‌. هرچند کشیش‌های فاسد در کلیساها وجود دارند، اما فیلم نشان می‌دهد این کشیش با تخصصی که داشته، در کلیسا مشغول به شکنجه و انجام اعمال شیطانی شده است. در واقع کلیسا جایی نیست که متخصصان بتوانند در آنجا به کمال برسند و فیلم با ایجاد ترس، گرایش مردم به کلیسا را نابود می‌کند.

این مضمون در ادامه‌ی به دنیا آمدن شیطان در آخرالزمان (مثل فیلم طالع نحس یا بچه‌ی رزماری) نیست. در فیلم‌های آخرالزمانی، گاهی لوسیفر، پسر او یا موجودی شیطانی می‌خواهد در آخرالزمان تمام جهان را تصرف کند.

اما در دسته‌ی دیگر، منجی دینی به گونه‌ای بازنمایی می‌شود که گویا شیطانی است و می‌خواهد انسان‌های بی‌گناه جهان را نابود کند. فیلم‌هایی مثل هری‌پاتر و تل‌ماسه از این قسم هستند.

فیلم معصوم نیز به فرقه‌ای شیطانی اشاره نمی‌کند، بلکه از خون مسیح و توسط عده‌ای مسیحی، قرار است مسیح دوباره زاده شود، اما نتیجه‌ای جز سلاخی مردم و زاده‌شدن نوزادهای کریه‌المنظر ندارد.

نتیجه‌گیری

هالیوود در فیلم‌های مختلفی در حال تخریب انتظار ظهور منجی است. فیلم معصوم علی‌رغم ضعف‌های جدّی در فیلمنامه، پایان شعاری، خشونت نابجا و مضامین تکراری که در خبیث نشان دادنِ کلیسا و مسیحیانِ معتقد دارد، توانسته سه برابر بودجه‌اش بفروشد.

نابود کردنِ منجیِ مورد انتظارِ مسیحیان در پایان فیلم، که مقدمه‌ی آزادی از دین و منجی‌گرایی دینی است!!

در فیلم معصوم، خون مسیح نه تنها مقدّس نیست، بلکه باعث ایجاد هیولایی می‌شود. لازم به یادآوری است که خون مسیح (Blood of Christ) در مسیحیت کارکرد ویژه‌ای دارد. مسیحیان در مراسم عشای ربانی (Eucharist) باور دارند که با خوردن شراب، خون مسیح در بدنشان جاری می‌شود و این امر مقدسی از نظر ایشان است. انسان‌های منتظر منجی نیز موجوداتی شیطان‌صفت و جلّاد هستند که مخالفان خود را شکنجه و تکه‌تکه می‌کنند.

این آثار در حال ایجاد دو قطبی‌های بی‌دین-دیندار در بین مردم است. در حالی که بی‌دینان با دوری از اخلاق، به‌دنبال عادی‌سازی انواع و اقسام مفاسد و جرائم هستند، سینما با آثاری مثل فیلم معصوم قداست مریم مقدس (س) را به تمسخر گرفته، دینداری را با خشونت پیوند می‌زند تا در ناخودآگاه مخاطبین دیندار بودن مساوی با رذائل اخلاقی شود.

در حالی‌که واقعیت عکس آن است و تا وقتی‌که دینداران جهان منفعل باشند، موضع نگیرند و خودشان دست به تولید آثار قوی هنری نزنند، هنر شیطانی مردم را اغواء خواهد کرد.

اندیشکده مطالعات یهود

پی‌نوشت‌ها:

[۱] https://www.catholic.com/tract/immaculate-conception-and-assumption
[۲] مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، محمدرضا زیبایی‌نژاد، ۱۳۹۶، ص۲۸.
[۳] همان، ص۲۵۱.

««« پایان »»»

رنگ‌های به‌کار رفته در متن:

رنگ آبی ⇐ کلمات کلیدی.
رنگ بنفش ⇐ تیترهای اصلی.
رنگ قرمز ⇐ لینک به خارج.
رنگ قهوه‌ای ⇐ نقل‌قول‌ها.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …