هاراو اورشرگا ؛ کابالیست ایرانی

همه ساله با فرا رسیدن ماه آبان و بیست‌وهشتمین روز از ماه عبری حشوان، به‌مناسبت سالگرد فوت کابالیست یهودی، هاراو اور شرگا، تعداد زیادی از یهودیان از شهرهای مختلف ایران عازم شهر یزد می‌شوند تا به رسم هرساله به زیارت آرامگاه هاراو اورشرگا بروند.

ملا اور شِراگا (معروف به هاراو اورشرگا) فرزندِ ملا شِموئل، به ادعای یهودیان از نسل حضرت داوود علیه‌السلام (داوید هَمِلِخ) و از اهالی سبزوار بود که به شهر یزد کوچ می‌کند و به‌خاطر مقام و اطلاعات وسیعش در دانش تورات و کابالا به‌عنوان «راو» و رهبر دینی در یزد پذیرفته می‌شود.

هاراو اور شرگا، به‌روایتی یکصدوسی‌وپنجمین نواده از سلاله‌ی حضرت داوود علیه‌السلام می‌باشد و با این‌که بیش از دویست سال از مرگش می‌گذرد، اما کماکان در میان یهودیان معروف است. او یکی از بزرگترین مراجع دینی یهودیان در دوران خود به‌شمار می‌رفت و به‌خاطر کراماتی که به او منسوب می‌کردند و همین‌طور اطلاع از علوم کابالا (عرفان یهود) بسیار مورد احترام یهودیان و حاکم یزد بود.

نکته‌ی قابل ذکر این که، کابالا (قبالا) که شاخه‌ی عملی آن به‌نوعی از شعبه‌های «سحر و جادو» به‌شمار می‌رود، تعلیم‌گیرندگان خود را (همانند مرتاضان و سایر فرقه‌های انحرافی) قادر بر انجام برخی امور ماورائی می‌سازد که معمولاً از سوی برخی عوام، با معجزه و کرامت اشتباه گرفته می‌شود.

دو نامه از هاراو اورشرگاء برای یهودیان مشهد در سال‌های ۱۷۸۲ و ۱۷۸۳ میلادی وجود دارد. او مدام مشغول آموزش تورات بود و فقط روزهای جمعه یا قبل از یوم طُوو (اعیاد) برای خرید شبات و یوم طوو از خانه خارج می‌شد.

از افسانه‌های مربوط به او این است که وی تورات را مستقیماً و از دهان حضرت الیاس نبی (الیاهو هناوی) آموزش گرفته است.

از هاراو بَعَل شِم طُوو (اسرائیل بن الیزر؛ بنیانگذار حسیدیم) نقل شده که گفته است: «من دوستی در دوردست‌ها دارم که هاراو اورشرگا نام دارد.»

هاراو اورشرگاء در تاریخ ۲۸ حشوان ۵۵۵۴ عبری (۱۱۷۲ شمسی) در یزد فوت نموده و در همان‌جا به خاک سپرده شد.

هاراو اور شرگا با زنی به‌نام ملکا ازدواج کرد که حاصل آن دو پسر به نام‌های شموئل و مُشه بود که همانند پدرشان مدارج روحانیت یهودی را تا سطح حاخامی طی نمودند. امروزه آرامگاه او و دو پسرش جایگاه خاصی نزد یهودیان ایران دارد.

هاراو اورشرگا در دانش تورات و کابالا بسیار زبانزد بوده و رهبر دینی یهودیان در یزد به‌شمار می‌رفت. وی با ملا مُشه هلوی در کاشان و ملا داریوش در شیراز که هم‌زمان با او مرجع دینی بودند، مرتبط بودند. ‌

زیارتگاه هاراو اورشرگا در یزد

هفته‌ای که منتهی به روز فوت هاراو می‌باشد، یهودیان یزد پذیرای مهمانان یهودی از تهران، شیراز و اصفهان می‌‌باشند که گرچه برخی از آنان شخصاً به زیارت می‌روند، اما عده‌ی زیادی نیز با تورهای مسافرتی که بیشتر در درون جامعه یهودیان ایران فعالیت می‌کنند، به زیارت می‌روند.

حضور زائران یهودی در سالروز مرگ هاراو اورشرگا در محل مقبره اورشرگا، یزد ۲۰۱۷ میلادی

کنیسای ملا آقا بابا در یزد که به نام جد هاراو اور شرگا است از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهر یزد محسوب شده و بیش از یکصد سال قدمت دارد. معماری سنّتی با سقف‌های گچبری و بادگیرهای سنتی این کنیسه بسیار دیدنی است.

مقبره هاراو اورشرگا و پسرانش در یک باغ بزرگ که پر از درختان زیتون و کاج است قرار گرفته و معماری بنا سنّتی و با طرح زیبایی ساخته شده و رنگ آن همانند اکثر بناهای یزد، کِرِم و قهوه‌ای است. یک اتاق مخصوص هم برای روشن کردن شمع ساخته شده که زائرین بعد از زیارت در آن شمع روشن کرده و ادامه‌ی حاجات خود را طلب می‌کنند!

زیارتگاه هاراو اور شرگاء یکی از چندین بنای زیارتی یهودیان در ایران است.

عکس‌های بیشتری ببینید:

آلبوم عکس میدراش و زیارتگاه هاراو اورشرگا

میدراش هاراو اورشرگا یزد

یکی از کارهای حاخام اورشرگا تأسیس میدراش (مکتب‌خانه) در شهر یزد بود که بعدها شاگردان تربیت‌شده توسط او در سایر شهرهای ایران به‌ویژه اطراف یزد (کرمان، سیرجان، رفسنجان و…) به‌عنوان حاخام و یا پیشوای مذهبی مشغول به فعالیت شدند. بدین‌ترتیب، از زمان حاخام اور شرگاء (۱۷۹۴ میلادی)، یزد مهد پیشوایان دینی یهود گشت و به همین سبب آن‌جا را هم مانند کاشان، «اورشلیم کوچک» لقب دادند!

آن عده از یهودیان مهاجر یزدی که به کرمان کوچ نمودند، آداب و رسوم، آموخته‌ها و نحوه‌ی تدریس دروس تنخ (کتاب مقدس عبری) در میدارش یزد را سال‌ها با خود حفظ نموده و بر اساس آن میدراش‌هایی را ایجاد کردند.

عکس‌های بیشتر ببینید:

آلبوم عکس میدراش و زیارتگاه هاراو اورشرگا

شجره‌نامه خانواده شرگا

ملا قیاس ← ملا عبدالله ← ملا دانیل ← ملا شموئل ← ملا اور (هاراو اورشرگا) ← ملا مُشه ← ملا اسحق ← ملا مُشه (ملا آقا بابا؛ نتیجه‌ی ملا اورشرگا) ← ملا اور ← حاخام یوسف حییم اورشرگا (ملا یوسف یزدی؛ مرجع دینی یهودیان ایران پیش از انقلاب)…..

آلبوم عکس خانواده اورشرگا

حاخام مشه بن حاخام اسحاق اورشرگا نسل سوم هاراو اورشرگا

ملاقات مستشار اروپایی با حاخام اور بن حاخام مُشه و حاخام مُشه بن حاخام اسحاق اورشرگا یزد ۱۲۸۷ شمسی

از راست: حاخام اور بن موشه نسل چهارم هاراو اورشرگا – میریام بت حاخام یوسف نسل ششم هاراو اورشرگا – حاخام ماشاالله بن حاخام اور نسل پنجم هاراو اورشرگا

جمعی از بزرگان یهودی یزدی مقیم تهران نشسته از راست: فرزند حاجی صیون – حاجی صیون ابا الیا – حاخام یوسف حییم اورشرگا (ملا یوسف یزدی) – برادر حاجی صیون – ناشناس – فرزند حاجی صیون – ایستاده حاجی شموئل فرزند حاجی صیون – تهران ۱۳۰۲ شمسی

حاخام یوسف حییم اورشرگا (ملا یوسف یزدی)

حاخام یوسف حییم اورشرگا بن حاخام اور نسل پنجم هاراو اورشرگا فوت ۱۱-۱۱-۱۳۵۶ شمسی

روحانیان یهودی یزد در سال ۱۲۸۱؛ از چپ: ۱- حاخام موشه بن اسحاق یا ملا آقا بابا، نسل سوم هاراو اورشرگا ۲- حاخام اور بن موشه، نسل چهارم هاراو اورشرگاء ۳- حاخام یوسف حییم نسل پنجم هاراو اورشرگا

««« پایان »»»

آشنایی با رنگ‌های به‌کار رفته در مقاله‌ی فوق:

رنگ آبی برای تأکید بر کلمات کلیدی است.
رنگ قهوه‌ای برای نقل‌قول استفاده می‌شود.
رنگ بنفش در تیترهای اصلی استفاده شده.
رنگ قرمز برای لینک‌دادن استفاده شده.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …