یونان‌گرایی یا هلنیسم در میان یهود

داستان ورزش غرب با تأکید بر نقش یهود (۲) یونان‌گرایی

سپاهیان نا تراشیده‌ی مقدونیه به رهبری فیلیپ و اسکندر بر یونان مسلط شدند و سپس رومیان فرا تاختند و یونان را به صورت یکی از استان‌های روم در آوردند. (۱)

در اثر آمیختن فرهنگ یونان و فرهنگ‌های دیگر، فرهنگ سومی به بار آمد که اساساً بر فرهنگ یونان استوار بود و از این‌رو «یونان‌گرایی» یا «هلنیسم» خوانده می‌شد زبان و سایر شئون یونانی سخت رایج شد و این شهرها که در ابتدا اهمیت تجاری یا نظامی داشتند، اهمیت فرهنگی یافتند. یونان‌گرایی، مقدونیه، سوریه و مصر و بسیاری از کشورهای کوچک را فراگرفت و مراکز فرهنگی مهمی پدید آورد.

بسط و گسترش «یونان‌گرایی» چونان بیماری واگیرداری بسیاری از نواحی از جمله فلسطین و سرزمین‌های یهودی‌نشین را هم در برگرفت.

جانشینان اسکندر نیز در توسعه‌ی این «یونان‌گرایی» که به نوعی «غرب‌زدگی» عصر باستان بود مؤثر افتادند و این تأثیرپذیری تنها در اندیشه‌ی اجتماعی و یا فلسفی نبوده بلکه در وجوه مختلف فرهنگی و مدنی مردم که تحت نفوذ این فرهنگ قرار می‌گرفتند تأثیر می‌گذاشت.

یهودیان به دلیل گرایش متعصبانه‌ی مذهبی و شریعت تورات سعی در حفظ خود از راه و رسم یونانیان داشتند اما، در عصر حکومت سخت‌گیر سلوکیان، فرهنگ یونان بیش از پیش در بین یهود رخنه کرد و حزبی که به یونانیان تمایل داشت، نفوذ فراوان یافت و یکی از رهبران آن «یاسن» (۲) کاهن اعظم یهود گردید و به آیین یونانیان ورزشگاه ساخت و برخلاف معتقدات یهود، جوانان را نیمه‌عریان به ورزش واداشت. (۳)

بی‌گمان چنین حوادثی برای سنت‌پرستان یهودی خوشایند نبود. در سال ۱۷۵ ق. م «آنتیوخوس اپیفانس» (۴) به سلطنت سوریه رسید و برای بسط فرهنگ یونانی به زور متوسل شد. معبد یهود را غارت کرد و قربانگاه یهود را به قربانگاه «زئوس» مبدل ساخت و از برگزاری مناسک دینی یهود ممانعت به عمل آورد. این سخت‌گیری واکنشی در پی داشت:

مؤمنان یهودی به رهبری «مکابین» (۵) شوریدند و در سال ۱۶۵ق.م بر آزادی دینی و چند سال بعد بر آزادی سیاسی دست یافتند. از آن پس قوم یهود دو بخش شد. یونان‌گرایان که سرانجام به صورت صدوقیان درآمدند و یهودگرایان یا «پارسایان دوره‌ی مکابی» که به سنن یهودی وفادار مانده بودند به اصحاب فریسه [فریسیان]‌ معروف شدند. اما نهضت یهود دوام نیافت… و به زودی دودمان مکابی فرو افتاد. و هرود کبیر از طرف رومیان به سلطنت گماشته شد. «هرود» که اصلاً اهل «ادومیه» بود و بعداً به یهود پیوسته بود و باطناً فرهنگ یونانی را خوش داشت، در گسترش آن کوشید و از برقراری بازی‌های المپیک در فلسطین حمایت کرد. در عین حال برای فریفتن یهودگرایان سنتی، به ساختن و آراستن معبد اورشلیم همت گماشت، ولی یهودگرایان هشیار بودند و تا آغاز پراکندگی بزرگ در سال ۷۰ ق. م بر رومیان شوریدند و قربانیان بسیار دادند. (۶)

ادامه دارد…

پی‌نوشت‌ها:
1. کرسون، آندره، فلاسفه بزرگ، ج۱، ص۱۹۱.
2. Yason.
3. بارنزوبیکر، تاریخ اندیشه اجتماعی، ج۱، ص۲۶۹.
4. Antiochus Epiphanes
5. Maccabean.
6. همان، صص ۲۷۱- ۲۶۹.
منبع: اسماعیل شفیعی سروستانی ، داستان ورزش غرب (سیر تحول تاریخی و فرهنگی ورزش غرب)، تهران: نشر هلال، چاپ چهارم.

یونان‌گرایی

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …