«در روز جهانی یادبود هولوکاست… ما متعهد میشویم که شش میلیون مرد، زن و کودک یهودی را که توسط نازیهای تروریست و همدستان آنها به قتل رسیدهاند، هرگز فراموش نکنیم. ما متعهد میشویم که هرگز میلیونها جان از دست رفته در جریان هولوکاست را فراموش نکنیم و به مبارزه با یهودستیزی و انکار و تحریف هولوکاست ادامه دهیم.» [۱] بیت شیرازی
شاید این نخستین بار باشد که چنین سخنانی را از یک نهاد مستقر در «نجف اشرف» میشنویم، آن هم نهادی علمایی و شیعی که عنوان مسئولانهی «المجلس الإسلامی العالمی لعلماء الدین» را یدک میکشد.
از این شگفتآورتر آنکه یک روز پس از انتشار بیانیهی بالا، شنبه ۲۸ ژانویه ۲۰۲۳م نیز این مجلس بیانیهای در محکومیت عملیات شهادتطلبانه در قدس اشغالی منتشر میکند:
«مجلس جهانی امامان (Global Imams Council) [۲] حملهی تروریستی فلسطینیها را که منجر به کشته شدن حداقل هفت یهودی در خارج از کنیسهای در اورشلیم شد، به شدیدترین وجه ممکن محکوم میکند. این حمله تروریستی شنیع اسلامگرایان، در شبات (شنبه) و در روز جهانی یادبود هولوکاست رخ داد و برادران بیگناه یهودی ما از جمله فرزندان آنها را هدف قرار داد. علاوه بر این، ما جشنهایی را که در سرتاسر سرزمین قدس و فراتر از آن برگزار شد، محکوم میکنیم. این شورا عامل این جنایت را تروریست میداند نه شهید. ما در همبستگی با برادران و خواهران یهودی خود میایستیم و همچنان برای قربانیان این حمله تروریستی و خانوادههای آنها دعا میکنیم.» [۳]
چه کسانی چنین بیانیههای بیسابقهای را در حمایت از صهیونیستها از نجف اشرف صادر کردهاند و این مجلس علمایی ناشناخته آیا نسبتی با خاندانهای عراقی و بیوت مراجع شیعی دارد؟
تکرار نسخهی اماراتی-صهیونیستی برای عادیسازی
طبق شواهد، «مجلس اسلامی جهانی علمای دین» در همین سالهای اخیر و در اوج حرکتهای سیاسی برای پروژهی عادیسازی کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی تأسیس شده است؛ نخستین توییتی که این مجلس در تنها حساب خود در توییتر به زبان انگلیسی زده است، به ۲۴ آوریل ۲۰۲۰م بازمیگردد و بهمناسبت ماه مبارک رمضان، دعاهای روزانه این ماه را بازنشر داده است. [۴] دامنهی پایگاه اطلاعرسانی این مجلس (imams.org) نیز دقیقاً در همین روز خریداری شده است. [۵] هرچند در گزارشی که پایگاه صهیونیستی جروزالم پست (!) در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۰ در معرفی این مجلس منتشر کرده، تأسیس آن را در سال ۲۰۱۸ میداند. [۶]
این سازمان دینی رسالت خود را تلاش برای «صلح»، «همزیستی مسالمتآمیز، مدارا، احترام متقابل و ایجاد پیوند میان همه گروههای دینی» میداند و بر مقابله با «ایدئولوژیهای افراطی» و «اسلام رادیکال و اسلامگرایی» تأکید میکند. [۷] اینها شعارهای آشنایی است که در سالهای اخیر سرقفلی آنها به نام مجریان پروژه عادیسازی زده شده است.
مجلس اسلامی علمای دین، یک «کمیته بینادیانی» [۸] دارد که نمایندگانی از ادیان و مذاهب اصلی اسلامی و غیراسلامی را دربرمیگیرد؛ از یهودی و مسیحی گرفته تا بودایی و مندائی. آنچه در میان این کمیته ۱۳ نفره جلبنظر میکند، حضور شخصیتهایی است که روابط بسیار نزدیکی با صهیونیستها دارند؛ همچون آوی بنلولو (Avi Benlolo)، بنیانگذار و رئیس ابتکار صلح جهانی آبراهام (مستقر در کانادا) و متخصص برجستهی یهودی که دکترای فلسفه را از دانشگاه حیفا گرفته و بارها بهدلیل دستاوردهای برجستهاش در حمایت از آموزش هولوکاست و مبارزه با یهودستیزی مورد تقدیر دولتمردان غربی قرار گرفته است.
آوی بنلولو یهودی؛ بنیانگذار و رئیس ابتکار صلح جهانی آبراهام
از دیگر اعضای این کمیته بینادیانی، الی عبادی (Elie Abadie)، حاخام صهیونیست است که در نوامبر ۲۰۲۰ و پس از امضای توافقنامه عادیسازی ابراهیم، از قدس اشغالی به دبی نقل مکان کرد تا حاخام ارشد امارات شود.
الی عبادی (چپ)، حاخام ارشد امارات و عبدالله بن زاید، وزیر امورخارجه امارات
همچنین در این کمیته نام هیسن هیسنی (Hysen Hyseni)، رئیس انجمن یهودی «بت اسرائیل کوزوو» [۹] و توماس شیرماخر (Thomas Schirrmacher)، اسقف مسیحیت انجیلی، به چشم میخورد که هر دو روابط نزدیکی با صهیونیستها داشته و از بازوهای تبلیغی آنها در دفاع از هولوکاست و مبارزه با یهودستیزی در نهادها و مجامع دینی و علمی گوناگون هستند.
توماس شیرماخر (چپ)، در دیدار با اسحاق هرتزوگ در روز یادبود هولوکاست در ۲۰۲۲م
حمایت از صهیونیستها در بیانیهها و یادداشتها و فعالیتهای مجلس علماء الدین نیز به روشنی تبلیغ میشود؛ همچون بازنشر یادداشت «مسلمانان و یهودیان: ایجاد پیوند بر دوستی و اعتماد» [۱۰] از لابیگر صهیونیست در آمریکا، حاخام مارک اشنایر و یادداشت «خاورمیانه باید از هولوکاست درس بگیرد» [۱۱] از علی النعیمی اماراتی در پایگاه اطلاعرسانی مجلس. همچنین مجلس در بیانیهای اعلام کرده است که در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۰ بهعنوان نخستین نهاد علمایی با همکاری دفتر فرستادهی ویژه ایالات متحده برای نظارت و مبارزه با یهودستیزی، تعریف کاری IHRA از یهودستیزی را پذیرفته است. IHRA (اتحاد بینالمللی یادبود هولوکاست) سازمانی بیندولتی است که در سال ۱۹۹۸ تأسیس شد و دولتها و متخصصان را برای تقویت، پیشرفت و ترویج آموزش و تحقیقات هولوکاست متحد میکند.
عادیسازی مذهبی و سرطان مجلسهای علمایی
اگر شورایی متشکّل از علما و نخبگان مسلمان را دیدید که بیش از چندین سال از عمر آن نمیگذرد و با رویکردی بیناادیانی شعارهای صلح، همزیستی مسالمتآمیز و مبارزه با افراطیگری را تکرار میکند، باید گمان بسیار برد که بخشی از پروژه عادیسازی اماراتی-آمریکایی-صهیونیستی است. دستاندرکاران پروژهی عادیسازی، «دیپلماسی مذهبی» را ابزار خود برای رنگ و لعابی اسلامی بخشیدن به سازش با رژیم صهیونیستی قرار دادند و از سالها پیش تلاش کردند با برکشیدن گفتمان «صلح و سازش» در دورانی که داعش جولان میداد، عادیسازی را در زَرورق «وحدت ابراهیمی» به خورد مسلمانان دهند.
اماراتیها که سرمایهگذار اصلی پروژه عادیسازی بوده و هستند، تلاش کردند در کشورهایی که برنامهی عادیسازی برای آنها ریخته شده بود، الگوی یکسانی را دنبال کنند و با ایجاد «مجلسهای علمایی»، صدایی حامی صهیونیستها را از میان علمای مسلمان رسانهای کنند، هرچند این صدا، نحیف، دروغین و دستوری بوده باشد. اماراتیها که پیشتر شیرینی بر پا کردن «مجلس حکماء المسلمین» (به ریاست احمد الطیب شیخ الازهر در ۲۰۱۴) و «منتدی تعزیز السلم» (به ریاست عبدالله بن بیه در ۲۰۱۴) را چشیده و توانسته بودند بهراحتی سرمایههای مالی خود را به سرمایههای مذهبی تبدیل کنند، تأسیس مجلسهای علمایی را سرطانوار ادامه دادند.
اماراتیها «المجلس العالمی للتسامح و السلام (GCTP)» را به ریاست احمد الجروان در ۲۰۱۷ و «المجلس العالمی للمجتمعات المسلمة (TWMCC)» را به ریاست علی النعیمی در ۲۰۱۸ در کشور خود تأسیس کردند. اما به اینها بسنده نکرده و در دیگر کشورها نیز مجالس مشابهی را برپا کردند تا هریک بهگونهای در پیشبرد پروژه عادیسازی خدمت کنند.
نمونهای از آنها، «المجلس العالمی للسلام» به ریاست «شیخ قاسم بدر» از دروزیهای شهر حُرفیش در الجلیل در فلسطین اشغالی است. این مجلس در سپتامبر ۲۰۲۰ صفحه فیسبوک خود را ایجاد کرده [۱۲] و در اوت ۲۰۲۱ نخستین کنفرانس صلح خود را با تمجیدهای بسیار از شخصیتهای اماراتی، در دبی برگزار کرده است. [۱۳] قاسم بدر که تا پیش از این چندان چهرهی شناختهشدهای نبود، در محافل و رسانههای محور عادیسازی ترویج میشود، تا جایی که در دسامبر ۲۰۲۱ پاپ فرانسیس او را شخصاً در دفترش در واتیکان به حضور میپذیرد. [۱۴]
قاسم بدر، رئیس المجلس العالمی للسلام در دیدار با پاپ فرانسیس، دسامبر ۲۰۲۱، واتیکان
اماراتیها در آلبانی راه سادهتری در پیش داشتند و با سرمایهگذاری بر یک مجلس بینادیانی، آن را در راستای سیاستهای خود هدایت میکنند. «مرکز همکاری بینادیانی البسان (IRCCE)» که در ۲۰۰۶ تأسیس شده و رهبرانی از مذاهب اسلام، بکتاشی، کاتولیک، ارتودکس و انجیلی را گرد آورده، از ۲۰۱۷ مسلمانی را بر کرسی ریاست خود میبیند که روابط بسیار نزدیکی با اماراتیها دارد؛ «آربن رامکج» که اماراتیها او را همچنین بهعنوان رئیس بخش بالکان GCTP و عضوی از TWMCC منصوب کردهاند، هماکنون رئیس این مجلس بینادیانی در آلبانی است.
در دورهی جدید، این مجلس محل رفتوآمد اماراتیها میشود، [۱۵] تا آنجا که به احمد الجروان اماراتی، رئیس GCTP، دکترایی افتخاری اعطا میکند. [۱۶] در همین سالهای اخیر، این مرکز برای هولوکاست دهها پیام گرامیداشت منتشر کرده [۱۷] و عملیات استشهادی فلسطینیها در مارس ۲۰۲۲ در بنیبراک را بهعنوان حملهای تروریستی محکوم کرده است. [۱۸] اعضای این مرکز نیز همین چندی پیش به مهمانی رئیس واتیکان «مفتخر» شدهاند.
دیدار اعضای مرکز همکاری بینادینی البسان با پاپ فرانسیس، آربن رامکج ایستاده در سمت چپ پاپ، واتیکان، ژانویه ۲۰۲۳ [۱۹]
بیآنکه مجال آن باشد تا ببینیم چگونه اماراتیها و دیگر سهامداران عمدهی پروژه عادیسازی با ایجاد دهها مرکز و مجلس دینی تلاش میکنند جریان عادیسازی را در میان رهبران مسلمان دارای نماینده نشان دهند، برای نشان دادن چگونگی رشد سرطانی این دست مراکز تهیمایه، نگاهی دقیقتر به مجلس علماء الدین در نجف اشرف و وابستگیهای آن میاندازیم.
نخست آنکه مجلس علماء الدین وابستگی خود به اماراتیها را پوشیده نگذاشته و بارها در رسانههای خود به تمجید از آنها پرداخته؛ [۲۰] از جمله تبریک پنجاهویکمین روز ملی امارات متحده عربی در دسامبر گذشته [۲۱] و یا مظهر صلح و مدارا خواندن شیخ زاید بن سلطان، نخستین رئیس امارات. [۲۲]
تمجیدهای مجلس علماء الدین از اماراتیها
این تملّقگوییهای رسوا از آن رو است که اعضای مجلس علماء الدین خوب میدانند که هیچ داشته و سرمایهای ندارند، جز یک عنوان دهانپُرکن و البته دلارهای اماراتی. دلارهایی که بهراحتی میتواند دهها نمونه مانند آنها را یکشبه تکثیر کند؛ فاضل البدیری، که در ادامه در مورد او خواهیم گفت، اگر در مجلس علماء الدین یکی از اعضای اصلی است، خود بر کرسی ریاست مجلسی دیگر نشسته با عنوان «المجلس الإسلامی للفتوی و الإرشاد». [۲۳] یا «پیر سید مدثر نظرشاه» که در هر دوی این مجلسها از اعضای اصلی است، خود «مجلس صوفیان» را در پاکستان راهاندازی کرده و فاضل البدیری را از اعضای میز دروندینی خود قرار داده است. [۲۴]
داستان این بدهبستانها ادامه دارد و اگر سیاههای از آنها تهیه شود، با شبکهای از «مجلسهای علمایی» روبهرو خواهیم بود که در همین سالهای اخیر سر برآوردهاند و در بیشتر موارد تنها عناوینی هستند که برای عادیسازی با رژیم صهیونیستی خرج میشوند و به هیچ عنوان جمعی از علمای دینی را نمایندگی نمیکنند. در ادامه خواهیم دید که آنچه مجلس علماء الدین نامیده میشود و به ظاهر صدای علمای نجف در حمایت از صهیونیستها است، جز عدهای طلبه وابسته به یک مدرسه خاص در بغداد نیستند.
بیت شیرازی؛ بازیگر اصلی نمایش عادیسازی مذهبی در عراق
هیئت مدیره مجلس علماء الدین، متشکّل از چند شخصیت دینی شیعی و سنّی است. [۲۵] صالح سیبویه، رئیس کنونی مجلس، فعالترین نمایندهی سید صادق شیرازی در عرصهی بینالمللی است [۲۶] و به نمایندگی از او بارها سفرهایی بینالمللی و دیدارهایی بینادیانی با محوریّت تأکید بر صلح و همزیستی مسالمتآمیز داشته است. وی به نمایندگی از بیت شیرازی مؤسس و مسئول مراکزی اسلامی در کانادا، کوبا و سوئیس است. از جمله سفرهای اخیر وی که در سِمَت رئیس مجلس علماء الدین صورت گرفته، سفر وی در نوامبر و دسامبر ۲۰۲۲ به مقدونیه شمالی، کوزوو و گرجستان بوده است که در رسانههای رسمی وابسته به بیت شیرازی نیز با عنوان «نماینده مرجعیت» بازتاب یافتهاند. [۲۷]
نائب رئیس مجلس علماء الدین، محمد توحیدی، عراقیالاصل، متولد ایران و ساکن استرالیا است. توحیدی که از شاگردان سیدصادق شیرازی بوده و مصاحبهی چندی پیش او با شبکه منوتو در فضای رسانهای فارسی جنجالی شد، خود را «امام صلح» میخواند. وی با انتقاد از «اسلامگرایی»، نسخهای لیبرال و مدنی از اسلام را حمایت میکند و بارها موضعگیریهای وی خشم و انتقادهای مسلمانان را در پی داشته است. [۲۸] توحیدی گرچه ظاهراً همچنان با شیرازیها ارتباط تنگاتنگی دارد و بهگفتهی خود شاگرد و مقلّد سیدصادق بوده [۲۹] و مدتی در یکی از شبکههای تلویزیونی شیرازیها فعالیت میکرده، [۳۰] اما هماکنون به اندازهای بدنام است که حتی در رسانههای شیرازیها نیز کاملاً سانسور شده و تصویری از وی منتشر نمیشود. برای نمونه با آنکه از سفرهای اخیر سیبویه به مقدونیه و کوزوو و گرجستان دهها خبر و فیلم در رسانههای رسمی شیرازیها منتشر شده، هیچ نشانهای از همراهی توحیدی با وی به چشم نمیآید. [۳۱]
دیدار صالح سیبویه و محمد توحیدی با مالخاز سونگولاشویلی اسقف اعظم گرجستان و از اعضای کمیته بینادیانی مجلس علماء الدین [۳۲]
بازتاب دیدار صالح سیبویه از گرجستان بهعنوان نماینده سید صادق شیرازی و رئیس مجلس علماء الدین [۳۳]
دیدار صالح سیبویه و محمد توحیدی با هیسن هیسنی، رئیس انجمن «بت اسرائیل کوزوو» و از اعضای کمیته بینادیانی مجلس علماء الدین [۳۴]
محمد باقر البدیری، رئیس پیشین مجلس، نیز از وابستگان به بیت شیرازی است. پدر او، احمد البدیری، از نمایندگان برجستهی سیدصادق شیرازی است و بخشی از شبکه شیرازیها در بغداد را مدیریت میکند، از جمله مسجد سیدی شباب اهل الجنه و حوزه السیدة الزهراء که عبدالزهره البدیری، پدر احمد و از نزدیکان به سیدصادق، آنها را تأسیس کرد و هماکنون احمد البدیری مدیر آنها است.
دیدار دستاندرکاران حوزه السیدة الزهراء با سید صادق شیرازی، قم، جولای ۲۰۱۸، احمد البدیری نفر اول از راست [۳۵]
دیدار دستاندرکاران حوزه السیدة الزهراء با سید حسین شیرازی، قم، جولای ۲۰۱۸، محمدباقر البدیری نفر اول از راست [۳۶]
چنین مینماید که بدیریها تعداد قابل توجهی از اعضای شبکه شیرازیهای تحت مدیریت خود را در مجلس علماء الدین بهکار گرفتهاند. از حدود سی «امام» که اعضای «کمیته عالی» و «کمیته مشورتی» این مجلس را شکل میدهند، تعداد قابل توجهی از آنها در واقع عضوی از شبکه بدیریها هستند.
احمد البدیری (وسط) در کنار فهداوی (چپ) و علی حسین (راست) هر دو از اعضای کمیته مشورتی مجلس
و از دستاندرکاران شبکه بدیریها، عید قربان ۲۰۲۲، مسجد سیدی شباب اهل الجنه [۳۷]
مؤید از اعضای کمیته مشورتی مجلس در کنار احمد البدیری، مدرسه السیدة الزهراء [۳۸]
۱. سید خرسان ۲. محمود بهادلی؛ هر دو از اعضای کمیته مشورتی مجلس [۳۹]
جمالی از اعضای کمیته عالی مجلس، دیدار دستاندرکاران حوزه السیدة الزهراء، قم، جولای ۲۰۱۸ [۴۰]
محمد خلیل السنجری، خطیب برجسته و نزدیک به بیت شیرازی و از اعضای کمیته مشورتی مجلس [۴۱]
اما روابط نزدیک بدیریها با شیرازیها و همکاری آنها در پروژه مجلس علماء الدین به اینجا ختم نمیشود؛ فاضل البدیری، روحانی نه چندان خوشنامی که پس از وفات مرحوم آیتالله سیدمحمدسعید حکیم خود را مرجع خواند، یکی از ارکان این مجلس بهشمار میآید. فاضل البدیری که روابط نزدیکی با حکام خلیجی دارد، از نظر فکری با جریان شیرازیها فاصلهی بسیاری دارد و حتی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی وهابی «وصال» از اندیشههای سَلَفی حمایت کرده است. [۴۲] اما با این وجود شیرازیها حاضر شدهاند بر روی پروژهای سیاسی با وی همکاری کنند. پس از آنکه فاضل البدیری در دسامبر گذشته در صفحه فیسبوک خود تصویری از دیدارش با صالح سیبویه، وکیل سیدصادق شیرازی، منتشر کرد، [۴۳] در ژانویه ۲۰۲۳ در صدر هیئتی از مجلس علماء الدین و با همراهی محمد توحیدی، به عربستان رفته و با محمد العیسی، دبیرکل رابطة العالم الإسلامی و مهره اصلی سعودیها برای عادیسازی مذهبی با رژیم صهیونیستی، دیدار کرد. [۴۴]
دیدار فاضل البدیری با محمد العیسی، دبیرکل رابطة العالم الإسلامی، ژانویه ۲۰۲۳
با این همه، روشن شد که رئیس سابق، کنونی و نائب رئیس مجلس علماء الدین همگی از وابستگان به بیت شیرازی هستند و فهرستی که از اعضای کمیتههای عالی و مشورتی بر روی پایگاه مجلس آمده، بیشتر با اسامی و تصاویر طلاب یک مدرسه خاص وابسته به شیرازیها در شهرک صدر بغداد (حوزه السیدة الزهراء) پُر شده است.
از این رو، این مجلسِ تهیمایه اگر آدرس دفتر خود را «شارع المدینه، النجف الأشرف» عنوان میکند، جز سوءاستفاده از نام حوزه نجف نیست. بهویژه آنکه ظاهراً پایگاه اینترنتی و توییتر این مجلس اساساً از خارج عراق مدیریت میشود؛ چرا که فعالیتهای مجلس بیشتر به زبان انگلیسی بهروزرسانی میشود و بخش عربی پایگاه، تنک بوده و از مدتها پیش بهروزرسانی نشده است. تا آنجا که «محمد باقر البدیری» را همچنان رئیس مجلس معرفی میکند و البته ادمین انگلیسیزبان نام وی را همچون مواردی دیگر اشتباه ترجمه کرده و «محمد بکیر» نوشته است.
پرسش مهمی که وابستگی مجلس علماء الدین به بیت شیرازی پیش میکشد آن است که چگونه جریانی که تندترین خوانش از «تشیع برائتی» را نمایندگی میکند و تا پیش از این به مخالفان سرسخت «تقریب» شناخته میشدند، اینچنین بر روی پروژهای سرمایهگذاری کرده که سنّی و مسیحی و یهودی را همگی «فرزندان ابراهیم (ع)» میخواند و از صلح و همزیستی مسالمتآمیز گفته و با آغوش باز از ایزدی و هندو و بودایی پذیرایی و از عادیسازی با رژیم صهیونیستی حمایت میکند؟!!
به امید خدا در یادداشتی دیگر این شیفت گفتمانی شیرازیها از «شیعه هویتی» به «شیعه ایدئولوژیک»، از «اسلام برائتی» به «اسلام مدنی» و از «یاسر الحبیب» به «محمد توحیدی» را بازخوانی و تحلیل خواهیم کرد.
نویسنده: حامد دهقانی
منبع: اندیشکده مرصاد
پینوشتها:
[۱] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1618962848260161537
[۲] عنوان معادلی که «المجلس العالمی لعلماء الدین» برای خود به زبان انگلیسی برگزیده است.
[۳] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1619526696973254656
[۴] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1253724898855288832
[۵] https://who.is/whois/imams.org
[۶] https://www.jpost.com/arab-israeli-conflict/global-imams-council-builds-bridges-with-all-religions-642641
[۷] https://ar.imams.org/تعریف-المجلس/
[۸] https://imams.org/interfaith-network/
[۹] http://betisrael-ks.com/
[۱۰] https://imams.org/muslims-and-jews-building-ties-over-friendship-and-trust/2231
[۱۱] https://imams.org/middle-east-needs-to-learn-lessons-from-the-holocaust/2420
[۱۲] https://www.facebook.com/Universal-Peace-Council-111525670695162
[۱۳] https://www.facebook.com/watch/?v=1198492647317045
[۱۴] https://www.alarab.com/Article/1016172
[۱۵] برای نمونه:
https://www.tiranatimes.com/?p=150987
[۱۶] https://interreligiouscenter.org/kryetari-i-qbnf-dr-arben-ramkaj-teper-aktiv-me-keshillin-global-per-tolerance
[۱۷] https://www.facebook.com/profile/100064501457941/search/?q=Holokaustit
[۱۸] https://www.facebook.com/QendraNderFetareElbasan/posts/4896272493760023
[۱۹] https://www.facebook.com/photo/?fbid=544549667705077&set=a.544549671038410
[۲۰] برای نمونه:
https://twitter.com/search?q=from%3Aimamsorg%20uae&src=typed_query
[۲۱] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1598727088407597056
[۲۲] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1620083949170216960
[۲۳] https://fatwacouncil.org/documentation
[۲۴] https://suficouncil.net/intra-faith-board
[۲۵] https://imams.org/imams
[۲۶] https://shiawaves.com/arabic/tag/الشیخ-صالح-سیبویه
https://www.instagram.com/sheykh.sibeveih/?hl=en
[۲۷] https://youtu.be/0mWe_4eqBsU
https://shiawaves.com/arabic/news/126498-رُسل-المرجعیة-إلى-العالم-وکیل-المرجع-ا
https://www.facebook.com/theimamofpeace/posts/594166352711048
[۲۸] برای نمونه این گزارش انتقادی مفصل را از «مجمع اسلامی آمریکایی برای دموکراسی» درباره دیدگاههای توحیدی ببینید:
[۲۹] https://imamtawhidi.com/about-imam-tawhidi
Imam Tawhidi: These Are My Religious Beliefs
Qualifications
[۳۰] http://www.abc.net.au/radionational/programs/backgroundbriefing/2017-06-25/8643794
[۳۱] برای نمونه رک:
https://alshirazi.org/search-archive?key=سیبویه
https://shiawaves.com/persian/?s=سیبویه
[۳۲] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1610556191687561218
[۳۳] https://alshirazi.org/news-item/34143?langs=FA
[۳۴] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1606446134125334528
[۳۵] https://alshirazi.org/news-item/19241?langs=AR
[۳۶] https://alshirazi.org/news-item/19241?langs=AR
[۳۷] https://www.facebook.com/MdrstAlzhralyhaAlslamLllwmAldynyt/posts/5545892882122322
[۳۸] https://www.facebook.com/MdrstAlzhralyhaAlslamLllwmAldynyt/photos/a.589102991134694/4501037523274535
[۳۹] https://www.facebook.com/MdrstAlzhralyhaAlslamLllwmAldynyt/photos/pb.100057273736390.-2207520000./1508426609202323
[۴۰] https://alshirazi.org/news-item/19241?langs=AR
[۴۱] http://www.alshirazi.net/news/news/shaban-1432/06.htm
https://www.facebook.com/photo/?fbid=328716240596686&set=a.108907749244204
[۴۲] https://www.facebook.com/watch/?v=620930652210007
[۴۳] https://www.facebook.com/photo/?fbid=711024010387526&set=a.603576784465583
[۴۴] https://twitter.com/ImamsOrg/status/1613554261266255874
««« پایان »»»
آشنایی با رنگهای بهکار رفته در مقالهی فوق:
رنگ آبی برای تأکید بر کلمات کلیدی است.
رنگ قهوهای برای نقلقول استفاده میشود.
رنگ بنفش در تیترهای اصلی استفاده شده.
رنگ قرمز برای لینکدادن استفاده شده.
بیت شیرازی ، بیت شیرازی ، بیت شیرازی
اندیشکده مطالعات یهود در پیامرسانها: