منجی ماتریکس، حافظ مردم برگزیده زایان

نقد و بررسی مجموعه فیلم‌های ماتریکس (۳) زایان

۴. نئو، منجی و برگزیده

* شخصیت اصلی فیلم ماتریکس، «توماس اندرسون» است. اندرسون (Anderson) به معنی «پسرِ اندر» است و «اندر» از Andreas یونانی به معنی «انسان» است. [۱]

* پس اندرسون یعنی «پسر انسان». پسر انسان تعبیری مسیحی-یهودی است که اشاره به منجی آخرالزمانی این ادیان دارد. [۲]

* «نیو» یا «نِئو» نیز به معنای نو و جدید است. [۳]

پس «نئو اندرسون»، همان «منجی جدید» مسیحی-یهودی است.

البته شواهد متعدد دیگری در این‌باره وجود دارد. این‌که بارها مورفیوس و دیگران در طول فیلم، به نئو می‌گویند The One یا منجی، حکایت از همین موضوع دارد.

نئو با قبای مخصوص کشیشان موسوم به کاسوک (Cassock)

شخصیت نئو نیز دقیقاً منطبق بر منجی مسیحی است. جدای از لباس او که شباهت زیادی به لباس کشیش‌های مسیحی دارد، نئو در قسمت اول ماتریکس به‌خاطر خیانت یکی از یارانش، کُشته می‌شود. در این هنگام ترینیتی (معنای اسم این خانم، «تثلیث» است.) وی را زنده می‌کند و نئو هم به یک دید باطنی دست یافته و در سکانس پایانی قسمت اول به آسمان پرواز می‌کند که نماد عروج مسیح است. نئو هم ترینیتی را از مرگ نجات داده و همچون مسیح، مُرده زنده می‌کند. می‌بینید که دقیقاً ویژگی‌ها منطبق بر منجی مسیحی است.

نئو پس از حیات دوباره، چشم باطنی پیدا کرده و می‌تواند حقایق اشیاء را ببیند!

البته در مسیحیت ناستیک (گنوسیسم یا ناستیسیزم)، مسیح، رهایی‌بخشِ دیگران از جهل و رویا و غفلت نیز هست. چنان‌که در فیلم نیز نئو به‌دنبال آزاد کردن هر چه بیشتر مردم از ماتریکس بوده و نقش یک ناجی را حتی برای مردمِ داخلِ ماتریکس، بازی می‌کند.

در کنار این ویژگی‌ها، سه‌گانه‌ی «ترینیتی، مورفیوس و نئو» قابل توجه است. در اسطوره‌ی تثلیث در مسیحیت، سه خدا وجود دارد، عیسی بن مریم، روح‌القدس و خدای پدر. در مسیحیت ناستیک، روح‌القدس را مؤنث دانسته و به‌جای «پدر و پسر و روح القدس»، به «پدر و مادر و پسر» عقیده دارند. در ماتریکس نیز تثلیث بین نئو، ترینیتی و مورفیوس با قرائت ناستیک آمده است.

شخصیت مورفیوس نیز قابل بررسی است. در تمام فیلم، مورفیوس تأکید دارد که نئو برگزیده است و حتی زمانی که خود نئو در شک و تردید به سر می‌برد، مورفیوس به او باور دارد. مورفیوس به‌نوعی مُرشد نئو است. او علاوه بر آزاد کردن نئو، ماتریکس را به وی شناسانده و در طول مسیر با مشاوره‌های به‌موقعش، نئو را راهنمایی می‌کند.

به‌نظر می‌رسد اگر نگاه عمیقی به تعالیم آخرالزمانی یهودی – مسیحی داشته باشیم، در این آیین‌ها دو منجی وجود دارد. یک شخصیت که پادشاه و حاکم خواهد شد و حامی وی که به‌نوعی یک راهب و روحانی اهل موعظه است. [۴]

رابطه‌ی مورفیوس و نئو نیز شبیه به این عقیده‌ی دوگانه‌گی منجی است. از طرفی مورفیوس به نئو مشاوره می‌دهد و در زایان، مردم را هماهنگ می‌کند و از طرفی، نئو قدرت‌های خارق‌العاده دارد و مردم برای حاجت‌گرفتن به وی مراجعه می‌کنند. حتی بعضی راهب‌های بودایی نیز به نئو مراجعه کرده و به‌دنبال راهنمایی‌گرفتن از منجی می‌باشند.

مورفیوس، مرشد نئو و معتقد به مشیّتی والاتر از انسان‌ها

در ماتریکس، بودیسم نیز نقش پُر رنگی دارد. از بچه‌ی بودایی که به نئو درس عرفان! می‌دهد (با این جمله‌ی معروف که: برای خم کردن قاشق، باید بدانی که قاشق نیست)، تا لباس‌های بودایی اهالی زایان و چهره‌های شرقی ایشان. خود نئو نیز با تمسک به هنرهای رزمی شرقی می‌تواند به مصاف با ماتریکس برود.

دقت شود که نئو در تلاش اول، نمی‌تواند از ساختمان پرش خوبی داشته باشد و در تلاش دوم، موفق می‌شود. یعنی نئو هم ناقص بوده و از ابتدا عصمت ندارد.

در کنار این نکات، عده‌ای باور دارند که مسیحیت ناستیک پیوند وثیقی با بودیسم دارد و حتی برخی حکم به یکی بودن این دو آیین شبه‌عرفانی می‌کنند.
این مسأله در شخصیت نئو نیز مؤثر است. وی پس از شش بار زندگی و مرگ در ماتریکس‌های گذشته، هفتمین زندگی‌اش را تجربه می‌کند. راما، هفتمین آواتار یا تناسخ از ویشنو است که مورد توجه ویژه‌ی هندوها نیز قرار گرفته است. [۵]

این چرخه‌ی رنج و زاده‌شدنِ دوباره، اشاره‌ی واضحی به «سامسارا» [۶] در بودیسم دارد. در پایان فیلم نیز نئو به سمت ماشین اصلی رفته و با کنار زدن موانع، با ماشین اصلی ارتباط گرفته و در پایان در آن موجود حل می‌شود.

به هر حال نئو، منجی بشریت در شرائط آخرالزمانی ماتریکس است. اما کدام بشریت؟!

۵. صهیون و مردم برگزیده

در ماتریکس، تنها مأمنی که برای محافظت از انسان‌ها باقی مانده، شهر «زایان» است که گاهی به آن معبد نیز می‌گویند. زایان یا همان صهیون، کوه معروفی است که صهیونیست‌های مسیحی و یهودی به‌دنبال احداث معبد سلیمان بر روی این کوه هستند.

کوه صهیون یا زایان، در آخرالزمان مسیحی و یهودی، محوریّت دارد و جنگ آخرالزمانی در آن‌جا اتفاق می‌افتد. البته تپه‌ی صهیون گاهی به معنای اورشلیم نیز استفاده می‌شود. [۷]

در ماتریکس، زایان شهر آخرالزمانی مردم آزاد است که در بین ماشین‌ها و انسان‌های در خواب غفلت، تنها پناهگاه انسان‌هاست!

زایان توسط یک شورای دوازده نفره اداره می‌شود که می‌تواند اشاره‌ای به دوازده سبط بنی‌اسرائیل داشته باشد.

شورای دوازده‌نفره صهیون

محوریّت این شهر، بیان‌گر صهیونیستی بودن فیلم است. اساساً کلمه‌ی Zionist نیز به افرادی به‌جز نئو، مورفیوس و دوستانشان اشاره دارد. نئو و همکارانش انسان‌های داخل ماتریکس را به‌راحتی به قتل می‌رسانند تا زایان را حفظ کنند. البته در فیلم چون آخرین پناهگاه بشریت، صهیون است، طبیعتاً مخاطبان فیلم نیز در این کشتار قهرمانان فیلم را همراهی می‌کنند.

تنها دژ انسانی در برابر ماشین‌ها، زایان (صهیون) است!

در پایان قسمت سوم نیز نئو به ماشین اصلی رسیده و در نمایی خاص، نور ماشین با نور نئو، یکی می‌شود. یعنی نئو در نور ماشین غرق می‌شود.

نگاه فیلم به ماشین‌ها جالب است. نئو وقتی چشم ظاهرش را از دست می‌دهد، با چشم باطن حقائق را دیده و می‌تواند ماشین‌ها را آن‌طور که هستند، ببیند. در این جهان سیاه و تاریک، باطن ماشین‌ها نورانی و طلایی رنگ است؛ برخلاف ظاهرشان که چنگی به دل نمی‌زند. البته رویکرد فیلم به ماشین‌ها کاملاً منفی است.

باطن نورانی و طلایی ماشین‌ها

اسم‌گذاری فیلم نیز قابل توجه است. اسم کارگزار و رئیس شورای زایان، «هامان» است و سفینه‌ی نئو، «بخت‌النصر» نام دارد. یعنی فیلم به یهودیت به‌عنوان یک دین پایبند نیست؛ بلکه با رویکردی ضد خدا، به‌دنبال به انجام رساندن تعالیم صهیونیست‌های شیطان‌گرا و اومانیست است.

این ضد خدا بودن، در مراسم رقص شهر صهیون کاملاً هویداست. جدای از شهوانی بودن این مراسم، شاهد اعمال شنیعی همچون همجنس‌بازی در شهر صهیون هستیم.

لازم به ذکر است که همجنس‌بازی در نگاه فقهی یهودیان، مسیحیان و مسلمانان عملی غیرشرعی بوده و ممنوع است. اما در این فیلم، چون نگاه فیلم‌ساز کاملاً غیردینی و ضد خداست، همجنس‌بازی هم در سرزمین مقدس و پساآخرالزمانی صهیون، مطلوب خواهد بود!!

ادامه دارد…

اندیشکده مطالعات یهود

قسمت قبلی این مقاله  ؛  قسمت بعدی این مقاله

پی‌نوشت‌ها:

[۱] https://en.wikipedia.org/wiki/Anderson_(surname)
[۲] https://en.wikipedia.org/wiki/Son_of_man
[۳] https://www.merriam-webster.com/dictionary/neo-

[۴] شواهد متعدد آقای جیمز تابور (James Tabor) را در باب دوگانه بودن منجی و اثبات نظریه‌ی فوق در کتاب The Jesus Dynasty (سلسله عیسی) ببینید. برای خلاصه‌ی مطالب به سایت ایشان رجوع فرمایید:

https://jamestabor.com/one-or-two-messiahs-what-christians-and-jews-have-overlooked/

توجه به پدیده‌ی «پیامبران درباری» مانند «ناتان نبی» در «یهودیت» هم در این‌باره راهگشا است.

[۵] https://www.britannica.com/topic/Ramayana-Indian-epic
[۶] https://en.wikipedia.org/wiki/Sa%E1%B9%83s%C4%81ra_(Buddhism)
[۷] https://www.britannica.com/place/Zion-hill-Jerusalem

««« پایان »»»

آشنایی با رنگ‌های به‌کار رفته در مقاله‌ی فوق:

رنگ آبی برای تأکید بر کلمات کلیدی است.
رنگ بنفش در تیترهای اصلی استفاده شده.
رنگ قرمز برای لینک‌دادن استفاده شده.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …