سمبولیسم مذهبی – صهیونی در سینما (قسمت سوم) آبی و قرمز
فیلمهای بسیاری در هالیوود و غرب ساخته میشوند که در آنها از تورات بهصورت غیرمستقیم یا سمبولیک (تمثیلی) اقتباس شده است، بهطوری که افراد ناآشنا با این کتاب نمیتوانند مفاهیم پنهان در این فیلمها را کشف کنند. هرچند ماجرای این فیلمهای تمثیلی معمولاً در عصر حاضر میگذرد، اما در واقع یک قصهی تاریخی بر وفق آموزههای تحریفشدهی دین یهود را در لایههای پنهان خود روایت میکنند. این فیلمها موضوعات مختلفی را دستمایهی خود قرار دادهاند مانند: آموزهی صهیونیسم، منجی ادیان، دوران آخرالزمان، تفوّق و سیطرهی یهود بر جهان، تمسخر سایر ادیان، زندگی و قومیّت یهود. و… ما در این سلسله مقالات قصد داریم تعدادی از این فیلمها را در هریک از این موضوعات معرفی کرده و ضمن بازگشایی نمادها، اندیشهی تحریفشدهی آنها را نقد کنیم.
خلاصه داستان
پیرمردی به نام آلوین استریت با مشقّت فراوان، سوار بر یک ماشین چمنزنی از ایالت آیوا برای دیدار برادرش به مونت زاین در ایالت ویسکانسین میرود. او این مسیر ۳۹۰ کیلومتری را در مدت شش هفته میپیماید و در انتها با برادرش صلح میکند.
نقد و تحلیل
پیرمرد، ۷۳ سال دارد. چشمانش کمسو شده و نمیتواند گواهینامه رانندگی بگیرد، اما با کمترین بضاعت خود یعنی با یک ماشین چمنزنی به سمت مونت زاین Mt. Zion ( کوه صهیون ) در حرکت است تا در آنجا برادر بیمارش را ملاقات کند که ده سال پیش او را ترک کرده است. در نزدیکی مقصد، یک کشیش با اطلاع یافتن از کاری که او انجام داده است، سفر چهل روزه او را یک مأموریت میداند و آنگاه پیرمرد سخن کشیش را تصدیق کرده و در تحلیل آنچه بر او و برادرش رفته است، کشیش را به قسمتی از کتاب مقدس [۱] ارجاع میدهد. مخاطبان پیگیر سیما، این فیلم را در شبکه دوم سیما دیدهاند.
داستان استریت (که به داستان سرراست هم معروف شده است) ساختهی غیرمتعارف و سرراست دیوید لینچ (David Lynch) فیلمساز سوررئالیست است و محصول سال ۱۹۹۹ کمپانی والت دیسنی و کانال چهار فرانسه. فیلمی در خصوص شرح مصائب سفری که آلوین استریت در امریکا از ایالت آیوا (Iowa) تا مونت زاین در ایالت ویسکانسین (Wisconsin) متحمل میشود.
میدانیم که برای نامگذاری شهرها و محلههای ایالات متحده در مواقعی از نام برخی شهرهای اروپا استفاده شده است. مثلاً شهرهای اورلئان و یورک که به ترتیب در فرانسه و انگلستان واقعند در امریکا به نیواورلئان و نیویورک تبدیل شدند. همچنین نام برخی شهرهای فلسطین برای نامیدن برخی مکانها در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفتند، مانند شهرهای ناصره، بیت لحم و استان جلیل در فلسطین که به ترتیب برای نامگذاری چهار، نوزده و هفت شهر یا مکان در امریکا از آنها استفاده شده است. نام کوه صهیون نیز علاوه بر آنکه بر مکانی در ایالت ویسکانسین نهاده شده در نامگذاری ۲۲ قله یا مکان دیگر در امریکا به کار رفته است.
با این مقدمه میخواهیم بگوییم که فیلمنامه داستان استریت (The Straight Story) که مری سوئینی (Mary Sweeney) و جان روچ (John E. Roach) آن را نوشتهاند، در واقع یک تمثیل است از ایده ارض موعود و بازگشت به کوه «صهیون» معروف که در شهر قدس واقع است، شهری که یهود آن را اورشلیم مینامند.
آلوین چشمش ضعیف است، پاهایش علیل شده، فشار خون و دیابت هم دارد. ولی این مسائل برای عزم جزم او در رسیدن به کوه صهیون و دیدار برادرش مانعی نیست. او در جنگ دوم جهانی سرباز بوده و جنگیده (سکانسهای ۱۲۱ و ۱۴۶ فیلمنامه)، [۲] نشان جنگ گرفته (سکانس ۵۵) و همهی عمرش را در سفرها آواره بوده (سکانسهای ۳۳ و ۷۹) و اکنون نیز مصمم است تا خود را به کوه صهیون برساند. لذا در جواب مردی که خیرخواهانه او را از این سفر نهی میکند میگوید:
«تو داری با یک آدم کلهشق حرف میزنی. این سفری است که من باید تمامش کنم» (سکانس ۱۴۰).
او این مسیر ۳۹۰ کیلومتری را با سرعت هشت کیلومتر در ساعت طی میکند و به نزد برادرش برمیگردد و ظاهراً به آرامش مطلوب خود میرسد. اشارات مذهبی متعددی در طول فیلمنامه وجود دارد (سکانسهای ۵۲ – ۷۱ – ۹۹ – ۱۷۱ – ۱۷۴) و ما برخی از آنها را در ادامه برمیشمریم.
علاوه بر اینها، او به یک دختر فراری اخلاقاً نصحیت میکند که به نزد خانوادهاش برگردد و نتیجهبخش میشود. زنی را هم میبیند که طی هفتهفته عبور خود از این جاده غفلتاً سیزده گوزن را با اتومبیل خود زیر گرفته است و در اظهار تأسفهایش نوعی کفرگویی هست. زن میگوید که از «مسیح» هم کاری ساخته نیست، چه اینکه دعاهای او به جانب «سنت فرانسیس» و «سنت کریستوفر» نیز در خصوص حفظ جان گوزنها اثربخش نبوده است. این سکانس از منظر یک یهودی، هجوی است بر مذاهب غیریهود که جوابگوی بشر امروزی نیستند.
با این اوصاف، پیام کلی این فیلم که به طور تمثیلی برای یهودیان بیان میشود، همان قصهی راست و صریحی است که همهی یهودیان آن را میدانند:
«با تمام قوا و با هر وسیلهی ممکن و در هر سن و سال به سمت کوه صهیون حرکت کرده در نزد برادران دینی خود اقامت کنید». [۳]
آلوین هفت فرزند دارد که همهی آنها دختر هستند و از برخی از آنها در فیلم یاد میکند. ازجمله رُز که در ابتدای فیلم حضور دارد و با آلوین زندگی میکند. در عموم فیلمهایی که درخصوص قوم یهود بهطور تمثیلی یا غیرتمثیلی ساخته میشوند، جنسیّت فرزندان و وارثان، دختر انتخاب میشود. چون خداوند در تورات و کتب انبیاء یهود، بنیاسرائیل را با عناوین «دختر صهیون»، «دختر یهودا» و نیز «زن خائن» مورد خطاب قرار داده است. [۴]
نمادهای آبی و قرمز
یکی از مشغولیات رُز ساخت لانهی پرندگان و فروش آنها است. در فیلمنامه از زبان رُز تاکید میشود بر رنگهای «آبی و قرمز» که او برای سقف این لانهها بهکار میبرد. در اینجا لازم است در ماهیت این رنگها تأمل کنیم. جمعیتهای صهیونی و ماسونی به کرّات از این دو رنگ استفاده کرده و میکنند.
در کتاب مبانی فراماسونری، ریشهی استفاده از این رنگها، بخشی از سفر خروج دانسته شده:
خدا به مُشه [حضرت موسی] چنین گفت:
به فرزندان ییسرائل [بنیاسرائیل] صحبت کن برای من هدیه بگیرند. هدیهی مرا از هرکس که قلبش او را راغب کند بگیرند.
هدیهای که از آنها خواهید گرفت، این است: طلا، نقره و مس.
و پشم رنگشدهی لاجوردی و پشم رنگشدهی ارغوانی و پشم رنگشدهی قرمز و کتان نازک و پشم بز. (سِفر خروج، فصل۲۵، آیات۱-۴)
الفاظ لاجورد (blue) و ارغوان (purple) و قرمز (scarlet) در این آیات تورات در علائمِ مهمترین جمعیتها و احزاب و تیمهای ورزشی در اغلب کشورها به کار رفته است.
نماد دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در آمریکا همین دو رنگ آبی و قرمز است. در پرچم آمریکا، انگلیس، فرانسه و روسیه که در انتهای قرن نوزدهم پدید آمدند، همین دو رنگ در زمینهی رنگ سفید به کار رفته است. اینها کشورهایی هستند که بزرگترین انجمنهای ماسونی در آنها فعالیت داشته و دارند. [۵][۶]
به یاد آورید که پیراهن مخصوص مرد عنکبوتی و نیز سوپرمن از همین دو رنگ آبی و قرمز تشکیل شده است. مرد عنکبوتی، اندیشهی مصلحانهی ظهور منجی را به شکلی غیرمتعارف بیان میکند که در قسمت دوم فیلم، او در پیشاپیش آن ترن غریب بهطرزی عجیب مصلوب هم میشود تا نمادی از حضرت عیسی (ع) باشد.
ایضاً آن دو کپسول یا قرصی که در فیلم ماتریکس از جانب مورفیوس به نئو برای بلعیدن یکی از آنها داده شد، آشکارا به رنگ آبی و قرمز بودند.
در اناجیل مذکور است که در زمان حضرت عیسی (ع) دو فرقهی یهودی مشترکاً ادارهی معبد را برعهده داشتند؛ فریسیان و صدوقیان (متی ۲۲/ ۲۳ و ۴۱). فریسیان تمایلات عرفانی داشتند و صدوقیان به فلسفه گرایش داشتند و قائل به تفویض بودند. کثرت فریسیان همواره بیش از صدوقیان بوده است، لذا در باب ۲۳ انجیل متی که عیسی (ع) کاتبان و کاهنان یهود را ذم میکند، ذکری از صدوقیها در آن نیست. محتمل است که خاستگاه دو رنگ آبی و قرمز در اصل از این دو فرقهی یهود باشد.
نویسنده: امیر اهوارکی
پانوشتها:
۱. http://www.whateveristrue.com/heritage/biblenames.htm
2. فیلمنامهی «داستان سرراست» در شمارهی ۳۱ ماهنامهی فلیمنامهنویسی «فیلمنگار» (فروردین ۱۳۸۴) به چاپ رسیده است. شمارهی سکانسها در متن مقاله بر اساس این چاپ است. متن کامل این فیلمنامه را میتوانید در سه قسمت «اینجا و اینجا و اینجا» بخوانید.
3. در کتاب مقدس، بارها از همکیشان باعنوان «برادر» یادشده است. برای نمونه، بنگرید به: سفر پیدایش ۱۳/ ۸ ـ ۱۶/ ۱۴ ـ اعمال رسولان ۱۴/ ۱ ـ ۲۹/ ۱۱.
4. بهعنوان نمونه، بنگرید به: اشعیاء ۵۲/ ۲ ـ ارمیاء ۳/ ۲۰ـ ۴/ ۳۱ ـ حزقیال، باب ۱۶.
5. برای تفصیل این مطلب، به رمان «رمز داوینچی» و کتاب «مبانی فراماسونری» مراجعه فرمایید.
6. کتاب «مبانی فراماسونری»، گروه تحقیقات علمی ترکیه، ترجمه جعفر سعیدی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ ششم، بهار ۱۳۹۱، ص۱۷۰.
مقالات مرتبط :
قسمت اول: نقدی بر قصه و انیمیشن جوجه اردک زشت
قسمت دوم: استقبال از طراح ایده ارض موعود
قسمت چهارم: فرار مرغی ؛ تمثیلی از هولوکاست
««« پایان »»»
آشنایی با رنگهای بهکار رفته در مقالهی فوق:
رنگ آبی برای تأکید بر کلمات کلیدی است.
رنگ قهوهای برای نقلقول استفاده میشود.
رنگ قرمز برای لینکدادن استفاده شده.
…
اندیشکده مطالعات یهود در پیامرسانها: