مروری بر وضعیت صنعت مد در رژیم اسرائیل (۱)

«صنعت مد» یکی از صنایع فرهنگی و اقتصادی مهم در هر کشور است که علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، بازتاب‌دهنده‌ی هویّت فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی آن کشور نیز محسوب می‌شود. صنعت مُد در رژیم غاصب اسرائیل شامل مجموعه‌ای از برند‌ها و استارتاپ‌هایی است که با استفاده از فناوری‌های نوین و تأثیرپذیری از فرهنگ‌های مختلف مهاجران، در بازار داخلی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند. «مُد» در رژیم اسرائیل از گذشته‌ی نه‌چندان دور تاکنون با تأثیرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی متعددی مواجه بوده و با ترکیبی از سنّت‌ها و نوآوری‌ها سعی دارد جایگاه خود را در بازار‌های جهانی تثبیت کند و طی دهه‌های گذشته از لباس‌های کاربردی و سنّتی به سمت طراحی‌های لوکس حرکت کرده است.

صنعت مد در رژیم عبری اسرائیل از کجا شروع شد؟

صنعت مد در رژیم عبری اسرائیل صنعتی باستانی با پیشینه‌ی دهه‌ها و سده‌ها فرهنگ و تاریخ نیست. این صنعت پس از سال ۱۹۴۸ و اشغال سرزمین‌های فلسطین شروع به فعالیت کرده و ترکیبی است از فرهنگ‌های مختلف که توسط مهاجران از کشور‌ها و فرهنگ‌های گوناگون به سرزمین‌های اشغالی وارد شده است. ایران، روسیه، اتیوپی، اروپا، شمال آفریقا و آمریکا منابع اصلی مهاجران به رژیم اسرائیل هستند و هر یک از این مهاجران با سبک و سنّت‌های مختلف، تأثیرات و المان‌هایی در مُد رژیم اسرائیل دارند، پارچه‌ها با طرح‌های مراکشی و عربی و جواهرات و المان‌های به کار رفته در طرح‌ها برگرفته و تحت‌تأثیر فرهنگ‌های مختلف مهاجران در سرزمین‌های اشغالی‌اند.

صنعت مد در ۸۰ سال اخیر در سرزمین‌های اشغالی را می‌توان به چهار دوره تقسیم کرد:

۱. دهه‌های آغازین؛ قبل و بعد از ۱۹۴۸

در دوران پیش از رژیم عبری اسرائیل، پوشش مردم محلی فلسطین عمدتاً سنّتی و کاربردی بود. پس از ۱۹۴۸ مهاجران یهودی از اروپا و خاورمیانه لباس‌ها و سبک‌های پوشش متنوعی را با خود به همراه آوردند و تغییراتی در سبک پوشش و لباس‌ها ایجاد کردند و لباس‌های تولیدی بعد از آن رنگ‌وبویی از فرهنگ‌های مختلف مهاجران را به خود گرفتند. اولین برند‌های پوشاک – که مهم‌ترین آن‌ها برند ATA بود – عمدتاً روی لباس‌های کار و یونیفورم تمرکز داشتند.

لوگوی برند ATA

این برند در سال ۱۹۳۴ توسط اریش مولر (Erich Moller) یهودی چک‌تبار، که ابتدا لباس‌های کارگری و یونیفرم را با الهام از ایدئولوژی صهیونیستی تولید می‌کرد، تأسیس شد. نام ATA مخفف عبارت عبری «پارچه‌های تولیدشده در سرزمین ما» بود. این برند با ارائه‌ی لباس‌های نظامی و کاری توانست جایگاه ویژه‌ای در بازار داخلی سرزمین‌های اشغالی پیدا کند.

فروشگاه ATA در خیابان آلنبی، تل‌آویو، ۱۹۴۷

۲. توسعه صنعتی؛ دهه ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰

پس از تأسیس رژیم غاصب اسرائیل و با روند صنعتی‌شدن، صنایع نساجی و پوشاک نیز توسعه یافتند. کارخانه‌ها و کارگاه‌های پوشاک در تل‌آویو و حیفا شکل گرفتند و تولید لباس‌های روزمره و صنعتی افزایش یافت. در این دوره برند Maskit توسط روث دایان (همسر اول موشه دایان) در دهه‌ی ۱۹۵۰ با هدف حفظ صنایع دستی جوامع یهودی و ایجاد شغل برای مهاجران تأسیس شد.

«روث دایان» (راست)، بنیانگذار ماسکیت و «سارا تال» (چپ)، دختر شایسته اسرائیل، با تونیک ماسکیت، ۱۹۵۶م.

ماسکیت (Maskit) با طراحی‌های فینی لایترسدورف (Fini Leitersdorf) شناخته می‌شد و حتی ژاکلین کندی از مشتریان آن بود. برند Gottex توسط لیا گوتلیب (Lea Gottlieb) در ۱۹۵۶ تأسیس شد که به تولید لباس‌های شنای لوکس و صادرات آن به بازار‌های جهانی پرداخت. این برند با طراحی لباس‌های شنای لوکس به شهرت جهانی رسید و سلبریتی‌هایی مانند الیزابت تیلور را جذب خود کرد.

«لیا گوتلیب» در کارخانه گوتکس (Gottex)

۳. ورود به بازار‌های جهانی؛۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰

در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، رژیم اسرائیل شاهد شکل‌گیری برند‌های بزرگ‌تری مانند (۱۹۷۷) Fox و (۱۹۷۳) Castro بود که با تولید لباس‌های روزمره و اسپرت، بازار داخلی را در دست گرفتند و به‌تدریج وارد بازار‌های بین‌المللی شدند. این دوران مصادف بود با رشد اقتصاد و گسترش سبک زندگی مدرن در جامعه عبری اسرائیلی. تأثیر مُد‌های اروپایی و آمریکایی در استایل مردم آشکار شد و طراحان به‌دنبال تنوّع و خلاقیت بیشتر بودند.

۴. مد لوکس و جهانی شدن؛۲۰۰۰ تا امروز

در قرن ۲۱، صنعت مد در رژیم اسرائیل با حمایت و سرمایه‌گذاری یهودیان حامی رژیم عبری به سمت تولید لباس‌های لوکس و طراحی‌های خلاقانه حرکت کرد. پس از افول Maskit در ۱۹۹۴، این برند در ۲۰۱۳ با حمایت استف ورتهایمر (Stef Wertheimer) میلیاردر اسرائیلی، احیا شد و در هفته مد مسکو شرکت کرد. با ظهور طراحان مطرحی مانند آلون لیونی (Alon Livné)، گالیا لاهاو (Galia Lahav) (طراح لباس بایونس و لیدی گاگا) و هد ماینر (Hed Mayner) (طراح مردانه با الهام از لباس‌های نظامی و حسیدی) و حضور در هفته‌های مد مهم جهان، طراحان رژیم اسرائیل به شهرت جهانی رسیدند.

دو نمونه از تبلیغات برند ماسکیت

با وجود کوچکی جغرافیا و بازار محدود داخلی برند‌های مُد محلی سعی کردند با فروش آنلاین و استفاده از فناوری‌های نوین همچون چاپ سه‌بعدی در طراحی و تولید لباس‌ها و تزئینات، تولید پارچه‌های هوشمند و پایدار که ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر آب، تهویه مناسب و حتی قابلیت تغییر رنگ دارند و فناوری‌های دیجیتال در بازاریابی، در بازار‌های آمریکا، اروپا و آسیا حضور پیدا کنند. در سال‌های اخیر برند‌های معروف اسرائیلی با لباس عروس و لباس شب لوکس در سطح جهان معروفند.

رویداد‌های مهم صنعت مد در اسرائیل

رژیم اسرائیل جهت معرفی صنعت مد خود به برند‌ها و طراحان بین‌المللی و جهانی کردن صنعت مد رژیم عبری رویداد‌های مُد محوری را در شهر‌های مختلفی چون تل‌آویو و حیفا برگزار می‌کند.

۱. هفته مد تل‌آویو (Tel Aviv Fashion Week)

یکی از مهم‌ترین رویداد‌های مُد در سرزمین‌های اشغالی هفته مد تل‌آویو (Tel Aviv Fashion Week) است که هر سال به مدت چند روز برگزار می‌شود و فرصتی برای طراحان محلی و بین‌المللی فراهم می‌کند تا جدیدترین کالکشن‌های خود را به نمایش بگذارند. این رویداد توجه رسانه‌های جهانی را جلب کرده و باعث معرفی سبک‌های خاص مُد رژیم اسرائیل به بازار‌های جهانی می‌شود. از سال ۲۰۱۱، هفته مد تل‌آویو دوباره با میزبانی روبرتو کاوالی (Roberto Cavalli) راه‌اندازی شد. این رویداد در سال ۲۰۱۵، ۲۴هزار تماشاگر و طراحی‌های ۲۱ طراح اسرائیلی از جمله بار رافائلی (Bar Refaeli) را جذب کرد و اکنون تبدیل به سکوی پرتاب طراحان جوان و برند‌های محلی شده است. رویداد تل‌آویو توسط موتی رایف (Motti Reif) تهیه‌کننده معروف، حمایت شده و تمرکز آن بر تنوع بدنی، سنّ، نژاد و سبک بوده و در جهت جذب سرمایه‌گذار خارجی است.

۲. جشنواره مد حیفا و رویداد‌های مد دیگر

علاوه بر تل‌آویو، شهر‌هایی مانند حیفا و بئرالسبع میزبان رویداد‌های مُد کوچک‌تر اما تخصصی‌ترند که بیشتر روی فرهنگ و سبک‌های محلی تمرکز دارند. این رویداد‌ها فضای مناسبی برای طراحان جوان و مستقل فراهم می‌آورند. یکی از شهر‌های صنعتی و فرهنگی اسرائیل غاصب که کارگاه‌های طراحی و تولید لباس در آن فعالند. حیفا بیشتر در تولید پوشاک کاربردی و صنعتی شناخته شده اما به‌تدریج وارد مُد لوکس نیز شده است. در شهر‌های کوچک‌تر، ریشون لتسیون و بئرالسبع برند‌های مستقل و طراحان نوپا حضور دارند. این شهر‌ها معمولاً تمرکز بیشتری بر لباس‌های دست‌ساز، مُد پایدار و سبک‌های محلی دارند.

کشور‌های سرمایه‌گذار و تأثیر آن‌ها در صنعت مد اسرائیل

ایالات متحده آمریکا، از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت مُد اسرائیل است. سرمایه‌گذاران آمریکایی با حمایت مالی، ورود تکنولوژی و بازاریابی بین‌المللی به برند‌های اسرائیلی کمک می‌کنند تا وارد بازار‌های جهانی شوند. بسیاری از طراحان اسرائیلی برای توسعه‌ی برند خود دفاتری در نیویورک و لس‌آنجلس دارند.

گالیا لاهاو (Galia Lahav)، طراح اسرائیلی، برند لباس عروس و لباس شبش به شدت در آمریکا و بازار‌های جهانی محبوب است. در سال‌های اخیر سرمایه‌گذارانی از حوزه‌ی مُد و سرمایه‌گذاری آمریکا، از جمله شرکت‌های خصوصی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خانوادگی یهودی، در رشد برند او نقش داشته‌اند.

آلون لیونی (Alon Livne)، طراح معروف اسرائیلی، در پروژه‌ها و کالکشن‌های خاص لباس عروس و شب خود با هنرمندان و طراحان یهودی از آمریکا همکاری کرده است. این همکاری‌ها شامل تولید فیلم‌های مُد، شو‌های فشن و تبلیغات با حضور سلبریتی‌های جهانی است. سرمایه‌گذاران خصوصی آمریکایی در پشت‌صحنه این برند حضور دارند و به توسعه بین‌المللی آن کمک کرده‌اند.

شاهار آونِت (Shahar Avnet)، طراح اسرائیلی-آمریکایی نیز بخش بزرگی از فعالیت‌های خود را در نیویورک انجام می‌دهد. او با سرمایه‌گذاران و حامیان مالی یهودی آمریکایی همکاری نزدیکی دارد و لباس‌هایش را در بازار‌های آمریکا و اروپا عرضه می‌کند. در اروپا کشور‌هایی مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا در حوزه‌ی طراحی و تولید پارچه، فناوری‌های نساجی و همکاری‌های مشترک فعالند. برند‌های رژیم عبری اسرائیلی در نمایشگاه‌های مُد اروپا شرکت می‌کنند و برخی سرمایه‌گذاران اروپایی به‌عنوان شریک در برند‌های عبری اسرائیلی حضور دارند.

دوریت بار اور (Dorit Bar Or)، بازیگر و طراح اسرائیلی، برند مُد خود Dodo Bar Or را در بازار‌های اروپا و آمریکا گسترش داده است. او از شبکه‌های سرمایه‌گذاری یهودیان اروپایی و آمریکایی برای تأمین مالی و بازاریابی استفاده کرده و نتیجه این پشتیبانی مالی و شبکه‌ای همکاری با فروشگاه‌های آنلاین معتبر جهانی مانند Net-a-Porter و Farfetch است. در چین و آسیا، با رشد بازار‌های آسیایی، سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش تولید و فروش آنلاین انجام شده‌اند. چین به عنوان مرکز تولید جهان، فرصت‌هایی برای کاهش هزینه تولید و توسعه برند‌های اسرائیلی فراهم کرده است، همچنین رژیم عبری اسرائیل جهت مصرف بازار مُد داخلی در زمینه‌ی لباس‌های روزمره و کاربردی از چین هم وارداتی دارد.

ادامه دارد…

لینک مرتبط ⇐ قسمت بعد

نویسنده: مریم شکیب

««« پایان »»»

رنگ‌های به‌کار رفته در متن:

رنگ آبی ⇐ کلمات کلیدی.
رنگ بنفش ⇐ تیترهای اصلی.
رنگ نارنجی ⇐ تیترهای فرعی.
رنگ قرمز ⇐ لینک به خارج.
رنگ قهوه‌ای ⇐ نقل‌قول.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …