راز اسلام آوردن غاصبان خلافت از نگاه سید بن طاووس

رضی‌الدین ابو‌القاسم‌ سید‌ علی بن موسی بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ ه.ق)، معروف به سید بن طاووس از عالمان شیعه در قرن هفتم هجری، صاحب کتاب لُهوف (مقتل امام حسین علیه‌السلام) و نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود. به سبب تقوا، مراقبه‌ی فراوان و حالات عرفانی، وی را «جمال العارفین» گفته‌اند.

تألیفات بسیاری از سید بن طاووس در عرصه‌های‌ اخلاق‌، تهذیب نفس، تاریخ، فقه، خواب‌گزاری، ادیان و مذاهب و فضایل امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر جای مانده است.

«کشف المحجة لثمرة المهجة» یکی از این تألیفات است که اثری است اخلاقی، حاوی مجموعه‌ای از وصایا و سفارشات که سید بن طاوس به فرزندش محمد نموده است. این وصایا مواعظی نادر و گفتارهایی پرفایده را که هیچ‌کس از آن‌ها بی‌نیاز نیست، در بر دارد. در واقع این کتاب راه سیر و سلوک را جلوی پای سالک می‌گذارد و با ساده‌ترین بیان راه را مقابل وی می‌گشاید.

سید در قسمتی از این کتاب، درباره‌ی راز ایمان آوردن غاصبان خلافت می‌نویسد:

الفصل السادس و الثمانون:

واعلم يا ولدی محمد حرسک الله جلّ جلاله من الشواغل عنه بنعمة و عافية مستمرة مستقرة منه، أن إسلام الذين تقدموا على أبیک علی عليه‌السلام و تزويج جدّک محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله إليهم و تزويجهم إليه كان على صفة يعرفها من نبّهه الله جلّ جلاله عليها، و قد ذكر الطبرسي أحمد ابن علي بن أبي‌طالب في كتاب الاحتجاج و غيره أن المهدی عليه‌السلام ذكر أن سبب إسلامهم أنّهم كانوا سمعوا من اليهودية أنّه سيظهر محمد و يملك العرب و العباد و أنه يستولي على البلاد و جعلوا لذلك دلائل و علامات فلمّا رأوها فيه أسلموا معه طلباً للرياسة، و وقفت أنا على كتاب دانيال المختصر من كتاب الملاحم و هو عندنا الان يتضمن ما يقتضي أن أبابكر و عمر كانا عرفا من كتاب دانيال و كان عند اليهود حديث ملك النبي صلى‌الله‌عليه‌وآله و ولاية رجل من تيم و رجل من عدي بعده دون وصيه أبيك علي عليه‌السلام و صفتهما فلمّا رأيا الصفة في محمد جدك صلى‌الله‌عليه‌وآله تبعاه و أسلما معه طلباً للولاية التي ذكرها دانيال في كتابه، و يدلّ يا ولدي محمد على أن الحال كما ذكره المهدي عليه‌السلام و دانيال (ع) من أن إسلامهما كان طمعاً في الدنيا و أنّهما ما طلبا من جدك محمد محاربة القبائل ولا وقفا موقفاً يورث عداوة بينهما و بين الاماثل كما فعل أبوك علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام من عداوة كل من أراد الله و رسوله عداوته من قريب و بعيد و ضعيف و شديد بل سكنا سكون الفهد حتى تمكنا من الصيد فسارعا إليه و تركا جدّك محمداً صلى‌الله‌عليه‌وآله لم يدفن و لم يشتغلا به بالصلاة و السّلام عليه.

منبع: کشف المحجة لثمرة المهجة، رضی‌الدین أبی‌القاسم علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن طاووس، التحقیق الشیخ محمد الحسّون، قم، مؤسسة بوستان کتاب (مرکز الطباعة و النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی)، ۱۳۷۱ق، ص۱۱۴-۱۱۵.

فصل هشتاد و شش:

و اى محمّد، فرزندم، -كه خداى جل جلاله با نعمت دائم و عافيت پيوسته و پايدار خود، تو را از آن‌چه از حضرت او بازت مى‌دارد حفظ فرمايد- بدان كه اسلام آوردن آنان كه بر پدرت على (ع) پيشى جُستند و هم‌چنين تزويج جدّت محمد (ص) با آنان و تزويج آنان با آن بزرگوار، دلايلى داشت كه مردمى كه خداى تعالى به آنان ديده‌ی بينش داده است به آن واقفند.

شيخ طبرسى «احمد بن على بن ابوطالب» در كتاب «احتجاج» و غير آن يادآورى كرده است كه «مهدى» (ع) فرموده است كه سبب اسلام آوردن آنان اين بوده است كه از یهودیان شنيده بودند كه به‌زودى محمد (ص) ظهور خواهد كرد و عرب و عجم به زير فرمان او خواهند آمد، و بر همه‌ی كشورها چيره خواهند شد، و بر صحّت اين پيش‌بينى دلايلى ابراز كرده بودند. وقتى آن نشانه‌ها را در او ديدند در طلب ریاست، به‌دست او (ص) اسلام آوردند.

كتاب «دانیال» كه فشرده‌ی كتاب «ملاحم» است و اينک در اختيار من است متضمن مطالبى است حاكى از آن‌كه ابوبکر و عمر از كتاب (دانیال) كه نزد یهودیان بوده است، فهميده بودند كه رسول بزرگوار (ص) سرور جهان خواهد شد و پس از او مردى از [قبیله‌ی] «تیم» و مردى ديگر از [قبیله‌ی] «عدى» به‌جاى پدرت على (ع) كه بايستى به‌جاى جدّت (ص) مى‌نشست، خواهند نشست. و چگونگى‌هاى آن دو تن را نيز شناخته‌ بودند و آن نشانه‌ها را در جدّت و در خويشتن يافتند، از اين‌رو پيرو جدّت شدند و به‌دست او اسلام آوردند تا ولايتى را كه «دانیال» در كتاب خود گفته بود به‌دست آورند.

پس اى محمد اى فرزند، چنان كه «مهدى» (ع) و «دانيال» (ع) گفته بودند حال چنين است كه آن دو به طمع ریاست دنيا مسلمان شدند و هرگز از جدّت محاربه با قبايل را نمى‌خواستند، و نمى‌خواستند به كارى دست زنند كه بين آن دو با همانندانشان دشمنى روى دهد، اما پدرت على (ع) در مقابل هركس كه خداى و رسول او اراده مى‌كردند چه خويش و چه بيگانه و چه ضعيف و چه قوى به‌پاى برمى‌خواست.

پس آن دو مانند باز شکارى، آرام کمین کردند و به‌سوى او حمله بردند و جدّت رسول اكرم (ص) را به خاک نسپرده رها كردند، حتى براى نماز به جسد مطهّر او «ص» نيز حضور نيافتند.

منبع: کشف المحجة یا فانوس (ترجمه کشف المحجة لثمره المهجه)، سید بن طاووس، ترجمه اسدالله مبشری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، تهران: ۱۳۷۴ش، ص۹۳-۹۴.

…

اندیشکده مطالعات یهود در پیام‌رسان‌ها:

… … …