روز جهانی كوروش در بین زرتشتیان

روز جهانی كوروش ، روزی که می‌توان با یقین بیان کرد که در پیش از ۵۰ سال قبل، کسی از آن خبر نداشته است. ولی از یک زمانی خاص، این روز به نام روز جهانی كوروش بیان می‌شود! متن زیر بیانگر چنین روزی است:

بیست و نهم اکتبر، روز جهانی كوروش (سایرس دی Cyrus Day) نام‌گذاری شده است که از دیرباز پارسیان، یهودیان، دوستداران حقوق بشر و هواداران اداره جهان به صورت ملل مشترک‌المنافع آن را گرامی داشته و رعایت می‌کنند. این روز به مناسبت تکمیل تصرف امپراتوری بابل به دست ارتش پارسیان (۲۹ اکتبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد) و پایان دوران ستمگری در دنیای باستان برقرار شده است. دو هزار و ۵۵۰ سال پیش در همین ماه اعلامیه تاریخی کوروش بزرگ در تعریف حقوق افراد و ملل و چگونگی تأمین آن انتشار یافت که پایه و نخستین سنگ بنای یک دولت مشترک‌المنافع جهانی و هر سازمان بین‌المللی بشمار می‌آید. حقوق انسان از دیدگاه کوروش که همان زمان مکتوب شده است موجود است و «استوانه کوروش» نامیده می‌شود و متفاوت از تعاریف اعلامیه حقوق بشر مصوب دوران انقلاب فرانسه نیست. در سه دهه گذشته فرضیه کوروش در زمینه برقراری یک نظام جهانی مرکب از ملل مشترک‌المنافع و تدوین قانونی واحد حاکم بر روابط ملل و ایجاد یک سیستم دادرسی جهانی بار دیگر مورد توجه ویژه اندیشمندان و استادان علم حکومت قرار گرفته است و برخی از آنان که معتقدند با رشد فکری و تعقّل نسل نوین، اداره جوامع ملی با نظامات به ارث مانده از گذشته دشوار شده است راه حل مسائل جهان امروز را رعایت آن فرضیه می‌دانند.

متن بالا، از جمله متن‌هایی هست که در مورد روز جهانی كوروش ایجاد شده و از این قبیل متن‌ها در فضاهای مختلف بسیار هست. حال باید بررسی کرد که آیا چنین روزی وجود دارد یا خیر؟ و این روز از کجا به وجود آمده است.

آنچه مشخص است این‌که، ۲۹ اکتبر برابر با هفتم آبان که بسیاری آن را به نام روز جهانی كوروش تبلیغ می‌نمایند، در منابع معتبر داخلی و خارجی رد‌پایی از این روز نیست. در مورد این روز سه احتمال بیان می‌شود:

۱- روز تولد کوروش هخامنشی،
۲- روز ورود کوروش به بابل،
۳- روز صدور یا ساخت استوانه گلی منشور حقوق بشر کوروش.

اول بار در سال‌های ابتدایی دهه ۸۰ این موضوع را انوشیروان کیهانی‌زاده روزنامه‌نگار و تاریخ‌نویس در ستون «روزنامک» روزنامه شرق اعلام کرد. [۱]

در میان تاریخ‌نویسان و باستان‌شناسان کشور، کسی نیست که روز هفتم آبان را به عنوان روز جهانی کوروش جدی بگیرد و دلیل و سندی بر صحت این روز بیاورد. اگر چنین روزی درست باشد و دلیل معتبری بر آن باشد، یکی از گروه‌هایی که باید چنین روز به اصطلاح بزرگی را پاسداری کنند و از یاد نبرده باشند، زرتشتیان هستند.

در ادامه برای روشن شدن این ماجرا چند مجله زرتشتیان بررسی می‌شود که از چه زمانی این روز جهانی ایجاد شده است و آیا قدمت دیرینه‌ای دارد یا خیر؟

یکی از مجلات زرتشتیان که در سال‌های پیش از انقلاب شکوهمند ایران اسلامی توسط زرتشتیان چاپ می‌شده، مجله هوخت است. وقتی این مجله و محتوای آن در ماه آبان حتی برای پیش از انقلاب مورد بررسی قرار می‌گیرد، به دست می‌آید که چنین روز بزرگی در این مجله بیان نشده و اصلاً هیچ اثری از این روز جهانی در این مجله مربوط به زرتشتیان نیست. [۲] آخرین چاپ این مجله مربوط می‌شود به آبان سال ۱۳۶۳ شمسی و بعد از این تاریخ دیگر چاپ نشد.

یکی دیگر از نشریه‌های زرتشتیان نشریه‌ای به نام امرداد است که از سال ۷۸ شروع به چاپ کرده است. زمانی که این نشریه هم مورد بررسی قرار می‌گیرد و شماره‌های موجود این مجله بررسی و مورد واکاوی قرار داده می‌شود، باز به دست می‌آید که این روز جهانی، چند سالی هست که توسط این نشریه‌ی زرتشتی مورد آگاهی قرار گرفته و تا پیش از این اصلاً نام و اثری از این روز به اصطلاح مهم وجود نداشته است. [۳]

آخرین نشریه‌ی زرتشتی که مورد بررسی قرار می‌گیرد، مجله فروهر هست که از سال ۱۳۴۵ شروع به کار کرده است. مطالب این نشریه نیز تا سال ۱۳۸۹ شمسی که مورد بررسی قرار گرفته، مشخص می‌کند که این روز جهانی نامی در این مجله‌ی زرتشتیان ندارد. [۴]

امرداد تارنمای خبری زرتشتیان، یکی از سایت‌های خبری زرتشتیان هست که خبرهای پیروان آیین بهی را قرار می‌دهد. وقتی آرشیو این تارنما و سایت زرتشتیان مورد بررسی قرار می‌گیرد، مشاهده می‌شود که روز جهانی كوروش برای اولین بار در این سایت، از سال ۱۳۸۸ بیان می‌شود و در سال قبل، در روز ۷ آبان هیچ مطلبی در مورد این روز بزرگی که ادعا می‌شود یافت نمی‌شود. [۵]

نباید فراموش کرد که در تقویم زرتشتیان که هر ساله چاپ می‌شود، وقتی به روز ۷ آبان برابر با ۲۹ اکتبر می‌رسد، صفحه‌ای خالی را نمایش می‌دهد و اثری از این روز جهانی نیست. در حالی که تمامی مراسمات و برنامه‌های زرتشتیان در این تقویم بیان شده است. [۶]

نتیجه‌ای که به دست می‌آید این‌که، اگر قرار باشد گروهی به این روز به اصطلاح جهانی بپردازند، زرتشتیان هستند که باید در این زمینه پیش‌قدم باشند، ولی بعد از بررسی‌ها مشاهده می‌شود که این مراسم و روز جهانی به تازگی و توسط عده‌ای جهانی شده، و زرتشتیان نیز به جهانی بودن این روز به تازگی و در سالیان اخیر دست پیدا کرده‌اند! ادعا می‌شود که این روز تنها در تقویم ایران نیست و در تقویم‌های بین‌المللی هست، ولی همان‌طور که در مقاله‌ای دیگر بدان نیز پرداخته‌ایم، این روز در تقویم‌های بین‌المللی نیز جایگاهی ندارد. [اینجا]

پی‌نوشت‌ها:
[۱] کلیک کنید.
[۲] نشریه هوخت، آبان سال ۱۳۴۴، شماره ۸ دوره ۱۶
[۳] نشریه امرداد، شماره ۳۲، ۲۲ آبان، ۱۳۸۰ / شماره ۵۵؛ ۷ آبان، ۱۳۸۱ / شماره ۷۹، ۱۶ آبان ۱۳۸۲ / شماره ۱۰۳، ۵ آبان، ۱۳۸۳
[۴] نشریه فروهر، سال چهلم، شماره ۷-۸، مهر و آبان ۱۳۸۴ / سال چهل و دوم، شماره ۴۲۳، مهر و آبان ۱۳۸۶ / سال چهل و سوم، شماره ۴۲۹، مهر و آبان ۱۳۸۷/ سال چهل و سوم، شماره ۴۳۵، مهر و آبان ۱۳۸۸
[۵] کلیک کنید. (به پست‌های روز ۷ آبان دقت كنيد كه هيچ اشاره‌ای به روز جهانی كوروش ندارد!)
[۶] سررسید سال ۹۲، ناشر سالنامه‌ی راستی، مهندس پریرخ خسرویانی
منبع: پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب

روز جهانی كوروش

بیشتر بدانیم:

کوروش در تورات : مسیح خداوند یا منصوب خداوند؟

کوروش هخامنشی در منابع کهن ایرانی

آیا کوروش فقط یک زن داشت؟

کوروش هخامنشی و مصادره اسناد تاریخی

محبوبیت مردمی: کوروش یا نبونید؟

کوروش کبیر و نابودی شهر اُپيس

از مقبره مادر سلیمان تا آرامگاه کوروش

بررسی ستایش کوروش در تورات

کوروش از نگاه طبری و بلعمی

خیانت در ترجمه منشور کوروش